Όταν οι «μαύροι» πολεμούσαν για την Ευρώπη
Άγνωστές φωτογραφίες από την παρουσία Σενεγαλέζων στρατιωτών στη Λέσβο του 1915 στα πλαίσια της Γαλλικής Διοίκησης του νησιού
Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 21/10/2020
Στην έξοδο του δρόμου από τα Λουτρά προς τη Χαραμίδα, στην αρχή του κάθετου χωματόδρομου που βγάζει στη Σκάλα Λουτρών μπορεί κανείς (όσο μπορεί) να δει το νεκροταφείο των Γάλλων στρατιωτών που πέθαναν στη Λέσβο στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Στρατιώτες από τη Σενεγάλη και το Βιετνάμ, των αποικιακών στρατευμάτων της Γαλλίας που έγιναν τροφή των οθωμανικών κανονιών στη μάχη της Καλλίπολης, ξεψύχησαν και θάφτηκαν εκεί στον ελαιώνα του δρόμου προς τη Σκάλα Λουτρών.
Σενεγαλέζοι, «μαύροι» σαν και δαύτους που σαπίζαν μέχρι πριν ένα χρόνο στην κόλαση της Μόριας και τώρα «ζουν» στο βάλτο του καρά Τεπέ. Εκλιπαρώντας για ένα κάτι σαν άσυλο, δικαίωμα σε μια καλύτερη ζωή, στην Ευρώπη. Σενεγαλέζοι που είχαν πολεμήσει και τελικά πεθάνει για την Ευρώπη, με τα Γαλλικά αποικιακά στρατεύματα.
Σε ένα μνημείο που στήθηκε πάνω σε ένα σέτι στο λιοχώραφο, και που πλέον έχει καταστραφεί γράφτηκε «Στους συντρόφους μας που πέθαναν. Η στρατιά της Ανατολής». Πρόπερσι, ο χώρος συντηρήθηκε και τιμήθηκαν σε αυτόν τα 100 χρόνια από τη λήξη του μεγάλου πολέμου. Μετά, όλα ξεχάστηκαν. Ξαναξεχάστηκαν.
Η Λέσβος μετά την κατάρρευση του πολύνεκρου μετώπου των Δαρδανελίων, το 1915 και ιδιαίτερα το μεγάλο φυσικό λιμάνι του κόλπου της Γέρας, τέθηκε υπό γαλλική διοίκηση. Στη θαλάσσια περιοχή της Σκάλας Λουτρών ναυλοχούσε ο συμμαχικός αγγλογαλικός στόλος, ενώ λειτούργησαν στρατόπεδο και νοσοκομείο για την ανάνηψη στρατιωτών που επέστρεψαν από το μέτωπο. Ανάμεσα τους, αποικιακά στρατεύματα της Γαλλίας, υπό τον συνταγματάρχη Δερβιέ, από τη Σενεγάλη και το Βιετνάμ.
Μια συλλογή φωτογραφιών του φωτογράφου Gaston Chérau (1872-1937) που πρόσφατα δημοσιοποιήθηκε, φωτογράφος ο οποίος είναι γνωστός σαν «χειριστής Κ» του γαλλικού στρατού στην Ανατολή είναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο της παρουσίας του στόλου και των στρατευμάτων στον κόλπο της γέρας και στα λιοχώραφα της Λέσβου. Ανάμεσα τους οι Σενεγαλέζοι στρατιώτες. Μόνο που τότε είπαμε, πολεμούσαν για την Ευρώπη.