Σχόλια για το αναθεωρημένο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωρικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Βορείου Αιγαίου (ΠΠΧΣΑΑ Β. Αιγαίου)
Γράφει ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΠΙΤΣΙΛΑΔΗΣ
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 7/4/2019
Ο ρόλος των Περιφερειακών Πλαισίων Χωρικού Σχεδιασμού είναι να εξειδικεύουν στον χώρο και τα χαρακτηριστικά της κάθε περιφέρειας τις κατευθύνσεις που παίρνουν από το Εθνικό πλαίσιο και τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια (για τον τουρισμό, τη βιομηχανία, τις ΑΠΕ κλπ) και να δίνουν τις κατευθύνσεις για τον υποκείμενο σχεδιασμό δηλαδή τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, που μέχρι το 2016 ονομαζόταν Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια είτε ΣΧΟΟΑΠ. Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (ΤΧΣ) μεταφέρουν στο έδαφος με οριοθετήσεις ζωνών χρήσεων γης (οικιστικές, βιομηχανικές, αγροτικές κλπ), όρους δόμησης και άλλες ρυθμίσεις, όλη την κλίμακα του σχεδιασμού στη χώρα. Με αυτόν τον τρόπο καθορίζεται σε κάθε τόπο η μορφή της ανάπτυξης που του ταιριάζει όπως και οι προτεραιότητες που πρέπει να τεθούν από τις αρμόδιες αυτοδιοικήσεις.
Το πολιτικό θέμα είναι ότι θα έπρεπε οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις να εμπλακούν σε κριτική συζήτηση επάνω στο νέο περιφερειακό πλαίσιο. Πού συμφωνούν, πού διαφωνούν και πως θα υλοποιηθούν οι κατευθύνσεις που υιοθετούνται.
Σημαντικότερο όμως από την άποψη της ανάπτυξης είναι η ολοκλήρωση του σχεδιασμού με την θεσμοθέτηση όλων των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων. Ένα για κάθε δήμο σύμφωνα με την πρόσφατη (2016) νομοθεσία. Η κίνηση της διαδικασίας είναι αρμοδιότητα του οικείου δήμου, αλλά μέχρι τώρα η ολιγωρία σ' αυτόν τον τομέα ήταν τόσο μεγάλη η ευκαιρία να ενταχθούν οι μελάτες στα ΕΣΠΑ χάθηκε και πολλές δημοτικές ενότητες έμειναν χωρίς αυτό το απαραίτητο εργαλείο ανάπτυξης.
Στο αναθεωρημένο περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο οι βασικοί άξονες στους οποίους κινούνται οι κατευθύνσεις σχεδιασμού δεν διαφοροποιούνται εν γένει από το μέχρι σήμερα ισχύον Χωροταξικό Πλαίσιο. Περιέχουν βέβαια ορισμένες -αναπόφευκτες- συγκρούσεις κατευθύνσεων, η επίλυση των οποίων επαφίεται στην ευαισθησία των μελετητών των ΤΧΣ, των αρμόδιων αρχών του κάθε τόπου και των κατοίκων των περιοχών.
Ένα παράδειγμα τέτοιας σύγκρουσης που θα γίνει αισθητό όταν έρθει η ώρα του είναι το εξής:
• Από την μία η κατεύθυνση της ενεργειακής διασύνδεσης των νησιών της Περιφέρειας με το ηπειρωτικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και η ανάπτυξη εγκαταστάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), που θα αξιοποιούν τους πλούσιους πόρους της περιοχής. Δηλαδή μεγάλες εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών όπως οι γνωστές προτάσεις Ρόκα - Iberdrola, που που πριν από λίγα χρόνια ήθελαν σχεδόν πενταπλάσια παραγωγή ρεύματος από αυτή που χρειάζεται η Λέσβος.
• Και από την άλλη η κατεύθυνση της προστασίας των αξιόλογων φυσικών περιοχών και τοπίων, έτσι ώστε να καθοριστούν οι όροι προστασίας και οι επιτρεπόμενες χρήσεις, και η αντίστοιχη θεσμοθέτηση της προστασίας αρχαιολογικών χώρων και ο προσδιορισμός ζωνών προστασίας. (Στη μελέτη περιλαμβάνεται ειδικό τεύχος για το τοπίο και την προστασία του).
Και επειδή οι μεγάλες εταιρείες εγκατάστασης ΑΠΕ θα έχουν ένα ευρύ πεδίο κερδοφορίας με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών πάνελ, εναπόκειται στις αρμόδιες αρχές και στους κατοίκους των περιοχών να οριοθετήσουν τη δραστηριότητα ώστε να μην αλλοιωθεί το τοπίο που αναγνωρίζεται ότι αποτελεί σημαντικό και διαχρονικό πόρο για τα νησιά μας.