Μόνος στο Βερολίνο, Hans Fallada
Γράφει ο Παναγιώτης Βαλάκος
Δημοσίευση 1/2/2019
Το βιβλίο μάς δείχνει με ενάργεια πως τα φασιστικά ολοκληρωτικά καθεστώτα συντρίβουν το άτομο, το περιγελούν, βάζουν την κομματική πειθαρχία πάνω από οτιδήποτε άλλο, προάγουν τα λαμόγια και τους σαδιστές στις κεντρικές θέσεις εξουσίας. Ο κάτοικος του Βερολίνου πρέπει να συμμορφωθεί ή να πεθάνει. Αλλά ακόμα κι αν παραδοθεί άνευ όρων, πάντα θα ‘χει κάτι να κρύψει, πάντα για κάτι θα φοβάται. Μπορεί ανά πάσα στιγμή να τον εκτελέσουν για κάτι ασήμαντο ή και ανύπαρκτο. Κεντρική ιστορία – και αληθινή όπως μας λέει ο ίδιος ο Φάλαντα στο επίμετρο- αυτή των Κβάνγκελ.
Ο Ότο Κβάνγκελ είναι ένας πενηντάρης εργοδηγός σε εργοστάσιο επίπλων που έχει μετατραπεί σε εργοστάσιο που φτιάχνει φέρετρα. Η Άννα είναι η μεσήλικη γυναίκα του. Όταν ο γιος τους σκοτώνεται στον πόλεμο συνειδητοποιούν πως δεν θέλουν να είναι με τον Φύρερ. «Εσύ και ο Χίτλερ σου», λέει κλαμένη στον άντρα της η Άννα. Έτσι, αυτός ο πολύ μετρημένος, αυστηρός, λιγόλογος, τσιγκούνης άντρας που κοιτούσε πάντα την δουλειά του αποφασίζει να αντισταθεί με τον δικό του τρόπο. Γράφει κάρτες κατά του Χίτλερ που τις αφήνει σε κεντρικά σημεία για να αφυπνίσει τον Γερμανικό λαό. Μόνο που οι συμπολίτες του είναι τόσο φοβισμένοι που τις παραδίδουν όλες στην αστυνομία. Τα λαγωνικά τις Γκεστάμπο είναι στο κατόπι του.
Ένα κορυφαίο μάθημα ενάντια στον ναζισμό. Μια ιστορία αντίστασης ενός ζεύγους ηλικιωμένων που θέλει να μας δείξει ότι δεν συμμετείχαν όλοι οι Γερμανοί στις θηριωδίες του χιτλερικού καθεστώτος. Ο στόχος του έργου αναγκαίος και επίκαιρος στις μέρες μας -η αφύπνιση των συνειδήσεων-. Μπορεί να αντιστέκονται λίγοι αλλά η δύναμη ψυχής, η καθαρή συνείδηση και όχι η υποταγή περισσεύει. Οι χαρακτήρες είναι εξαιρετικά δουλεμένοι και μέσα από την δράση τους στέλνουν πολλαπλά μηνύματα και συμβολισμούς στους αναγνώστες. Τέλος η πλοκή έχει στοιχεία έντονης αστυνομικής ίντριγκας.