× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Στον Αϊβαλιώτη Αη Γιώργη τον Αμπατζή

Η γνωστή - «άγνωστη» ιστορία του μικρού εξωκκλησιού στο λόφο πάνω από το δρόμο, στην έξοδο του δρόμου από το Αϊβαλί στη Σμύρνη

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 22/4/2023

Στον Αϊβαλιώτη Αη Γιώργη τον Αμπατζή

Στο ύψωμα πάνω από το σημείο που ενώνεται ο δρόμος του Αϊβαλιού με την κεντρική οδό που συνδέει την πόλη του Τσανάκαλε με τη Σμύρνη ο επισκέπτης των Μικρασιατικών παραλίων μπορεί να δει ένα εντυπωσιακού μεγέθους και αρχιτεκτονικής εξωκλήσι.

Τον Άη Γιώργη τον επονομαζόμενο και Αμπατζή που στέκει ως τις μέρες μας όρθιος κόντρα στο μίσος προς τον άλλως δοκούντα και στους ερευνητές χαμένων θησαυρών που τον έχουν κατασκάψει πιστεύοντας στο θρύλο που λέει πως στα θεμέλια του είναι θαμμένα χίλια μύρια χρυσά τάλαρα!

Για την ιστορία και μόνο, λίγα μέτρα παραπέρα, προς το δρόμο υπάρχει ένα μεγάλο μπαζωμένο πηγάδι. Εκεί σύμφωνα με το θρύλο το Σεπτέμβριο του 1922, θάφτηκαν ζωντανοί, ιερείς και λαϊκοί της Αϊβαλιώτικιας Πολιτείας.

Το ξωκλήσι το χτίσαμε κατά που τέλειωνε ο αιώνας πάνω από τη στροφή του δρόμου για την Αϊβαλιώτικια αλυκή. Αρχιμάστορας κι αρχιτέκτονας ένας ξιπασμένος που ‘χε έρθει από τη Μυτιλήνη και όλο έλεγε πως πρέπει να σταματήσουμε να φτιάχνουμε στα μέρη μας εκκλησιές απλές με κιονοστοιχία στην είσοδο που οι γραμματιζούμενοι ονομάζαν «αιολικές βασιλικές». Και πως σιγά σιγά πρέπει να ξαναζωντανέψει και στη γειτονιά ο βυζαντινός ρυθμός. Που πάει να πει πως έπρεπε να φτιάχνουμε κι εδώ εκκλησιές στο σχήμα του σταυρού με τρούλο αψηλό... Καλά τα έλεγε ο ξιπασμένος αρχιμάστορας, οι Τούρκοι να βλέπαμε τι θα λέγανε όμως σαν γυρεύαμε άδεια για κάτι τέτοιο...

Στη θέση τούτου του μεγάλου εξωκλησιού που χτίσαμε υπήρχε ένα άλλο μικρότερο κι ερειπωμένο χτισμένο πολλά πολλά χρόνια πριν από έναν ράφτη Αϊβαλιώτη πού ‘φτιαχνε χαμηλά σκούρα χοντρά επανωφόρια που στα μέρη μας τα λένε αμπάδες. Ο ράφτης λένε είχε δει στον ύπνο του τον Άη Γιώργη που τον είχε διατάξει να χτίσει την εκκλησιά μες το κτήμα του μισή ώρα δρόμο απ’ το νοσοκομείο της πολιτείας. Διαταγή τ’ Αγιού ήταν, τι νάκανε ο ράφτης ο αμπατζής, έχτισε την εκκλησιά. Στ’ όνομα - ποιανού άλλου; - τ’ Αϊ Γιώργη που χάρη στη δουλειά τ’ ιδρυτή του έγινε Άη Γιώργης Αμπατζής.

Ο Άη Γιώργης ο Αμπατζής πάντως δεν τα κατάφερε ποτέ του να γιορτάσει ανήμερα της γιορτής τ’ Αγιού μια και στην Πολιτεία, στ’ Αϊβαλί, είχαμε μεγάλο Άη Γιώργη που ‘χαν χτίσει οι κοντραμπατζήδες με τ’ άλλα τα παλικάρια απ’ το μερδικό τ’ Αγιού για να μπουν στο μάτι των Μυτιληνιών.

Στη χάρη του όμως μαζευόταν κάθε λίγο και λιγάκι το ισνάφι των ραφτάδων και λειτουργούσε κι έκανε και κόλλυβα για τις ψυχές των πεθαμένων αμπατζήδων και Πρωτομαγιές μάζευε κόσμο και τότες αντιλαλούσε ο τόπος από νταούλια και βιολιά. Γιόμιζε ο τόπος γύρω τριγύρω απ’ τον Άη Γιώργη τον Αμπατζή κόσμο που ‘τρωγε αρνί στο φούρνο και γλεντούσε με απτάλικους χορούς και καρσιλαμάδες.

Στ’ Αϊβαλί ξαναπήγα προτού ξαναγριέψουν τα πράγματα το ’55. Πήρα μια κούρσα και τράβηξα κατά τον Άη Γιώργη τον Αμπατζή. Κατασκαμμένος γιατί λέει οι Τούρκοι θαρρούσαν πως στα θεμέλια του είχαν θάψει οι Ρωμιοί χρυσά νομίσματα. Και γκρεμισμένο το χτιστό τέμπλο του γιατί λέει τα ντουβάρια του έκλειναν πλάκες χρυσές. Παρά τα σκαψίμα τα όμως ο Άγιος - μεγάλη η χάρη Του - τα κατάφερε και έστεκε όρθιος. Φεύγοντας είδα έναν Τούρκο να φυτεύει στην νοτιοανατολική γωνιά της εκκλησιάς ένα κυπαρίσσι. Να κρατά συντροφιά στον Άγιο των ραφτάδων...

 * Η σημερινή μας ιστορία πρωτοδημοσιεύτηκε από τον υπογράφοντα στο περιοδικό ΓΕΩ της Ελευθεροτυπίας το 2000 στα πλαίσια στήλης με θέμα «ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ στην ιστορία». Ο συντάκτης έγραφε σαν να ζει τα γεγονότα ή το χτίσιμο μνημείων της αρχαιότητας αλλά και πιο σύγχρονα. Ήταν μια ιδέα του αξέχαστου Σταύρου Απέργη, από τους σπάνιους δημοσιογράφους, που έφτιαξε ένα περιοδικό που διανέμοντας δωρεάν με την εφημερίδα κάθε Σαββάτο για «να κάνει τους αναγνώστες να ταξιδεύουν». Η φωτογραφία είναι σύγχρονη.

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Αντί επικήδειου

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Η… «Αγιο‑ βασιλίτσα» Ζωή!

Για τη μεγάλη δράση διανομής τροφίμων που σχεδιάζει για Ακράσι, Αμπελικό, Παλαιοχώρι, Μεγαλοχώρι με την «Άμπελο» μας μίλησε η αεικίνητη Ζωή Λειβαδίτου
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Διεθνώς αχώνευτοι..

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 27/11/2023

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας
ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Οι «Ιστορίες στο ΝΗΣΙ» ανοίγουν το κεφάλαιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας

Ο Δημήτρης Μάντζαρης συζητά με τον αντιστράτηγο ε.α. Στρατή Χαραλάμπους, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του με τίτλο : «Μικρασιατική Εκστρατεία: Τα βήματα προς την καταστροφή»
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΑΡΙΝΑΤΟΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Η σιωπή είναι χρυσός;

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΛΛΗΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Παλιές (;) φωτογραφίες

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Η απηνής τρομοκρατία των ισχυρών…

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΛΑΣ*
ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

«Κατοικώντας στις παρυφές της πόλης» με τη Δήμητρα Γλεντή

«Ιστορίες στο Νησί», η εκπομπή του Δημήτρη Μάντζαρη
ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Τα 20α γενέθλια του πρωτοπόρου Μεταπτυχιακού για το Φύλο

Ο διευθυντής του προγράμματος, καθηγητής του Τμ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας, Κώστας Κανάκης μιλά στην Ανθή Παζιάνου για τις διήμερες εκδηλώσεις
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Περί Νοσοκομείου και δημόσιας Υγείας ο λόγος!

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*