Το τέλος στην εκτός σχεδίου δόμηση από το ΣτΕ και η «υπόθεση Αφεντέλι»
ΓΡΑΦΕΙ η ΕΥΗ ΑΡΑΔΑ
Δημοσίευση 12/2/2023
Είναι γνωστό ότι από το Σεπτέμβριο του 2022 ο περιβαλλοντικός σύλλογος Πρωτοβουλία Ερεσού έχει καταθέσει αίτηση ακύρωσης της οικοδομικής άδειας στην περιοχή Αφεντέλλι που εκδόθηκε από την ΥΔΟΜ του Δήμου δυτικής Λέσβου. Ένα από τα επιχειρήματα που προβάλλεται σε αυτή την αίτηση είναι ότι το επίμαχο «οικόπεδο» ως εκτός σχεδίου δεν διαθέτει πρόσβαση σε αναγνωρισμένη οδό. Το επιχείρημα αυτό έρχεται να επικυρώσει πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία σχεδόν «υπογράφει» τη νικηφόρα κατάληξη της δικαστικής προσφυγής τόσο του συλλόγου όσο και των 23 κατοίκων μεμονωμένα.
Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο με την πρόσφατη απόφαση του (176/2023) ήρθε να υπενθυμίσει στις κατά τόπους υπηρεσίες δόμησης ότι οι όροι για την έκδοση άδειας ισχύουν από το '85 και είναι απαράβατοι: πέρα από το όριο των τεσσάρων στρεμμάτων απαιτείται και η πρόσβαση σε κοινόχρηστο δρόμο («νομίμως υφιστάμενο και μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση»). Το ΣτΕ λοιπόν με το παραπάνω σκεπτικό απέρριψε προσφυγή ιδιοκτήτη οικοπέδου στην Πάτμο ακριβώς επειδή η άδεια που είχε εκδοθεί από την ΥΔΟΜ Καλύμνου δεν τηρούσε αυτή τη συγκεκριμένη προϋπόθεση.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό επίσης το σκεπτικό που συνοδεύει αυτή την απόφαση: «στις εκτός σχεδίου περιοχές η δόμηση μόνο κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται, δυνάμενη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής. Οι όροι αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι από τους ισχύοντες στις εντός σχεδίου περιοχές». Το δικαστήριο λοιπόν ζητά από την Ελληνική Πολιτεία να σοβαρευτεί, να προχωρήσει άμεσα τον χωρικό σχεδιασμό που θα αποτρέπει την άναρχη δόμηση και τη δημιουργία οικισμών ή επενδύσεων ανεξέλεγκτα: περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης «δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενος στη διαφύλαξη του χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποτροπή δημιουργίας με ιδιωτική πρωτοβουλία διάσπαρτων οικισμών χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό».
Αυτό που είναι πολύ αισιόδοξο και ενισχύει το οπλοστάσιο των περιβαλλοντικών κινημάτων και οργανώσεων σε όλη τη χώρα είναι η υπογράμμιση από το ΣτΕ ότι από το Σύνταγμα οι εκτός σχεδίου περιοχές «δεν έχουν ως προορισμό, κατ’ αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού». Είναι η ίδια ακριβώς θέση των ανθρώπων που πάλεψαν στο Αφεντέλλι για να σταματήσουν την «οικοπεδοποίηση» της παραλίας, στην Πάτμο δυο φορές (περιοχή (Λυγγίνου στη βόρεια Πάτμο, μία από τις τελευταίες παρθένες περιοχές του νησιού. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 2018, με ανάλογη απόφαση το ΣτΕ απαγόρευσε την κατάτμηση και οικοδόμηση έκτασης 80 στρεμμάτων στου Λυγγίνου, μετά από προσφυγή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού) και όπου αλλού δόθηκαν ή θα δοθούν τέτοιοι αγώνες.
Εναπόκειται λοιπόν στις κρατικές υπηρεσίες να εναρμονίσουν τις αποφάσεις τους με την κείμενη νομοθεσία και να σταματήσουν την έκδοση αυτών των αδειών που καταρρίπτονται στα δικαστήρια. Ως τότε η κοινωνία των πολιτών θα επαγρυπνεί, υπερασπίζοντας το δημόσιο συμφέρον, το συμφέρον όλων μας και το μέλλον των παιδιών μας σε ένα φυσικό «αδόμητο» περιβάλλον με ελεύθερη πρόσβαση για όλους.
* Η ΕΥΑ ΑΡΑΔΑ είναι μέλος της Πρωτοβουλίας Ερεσού