«Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό, αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτω απ' τα ξένα βήματα, αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο, αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο. Το ντουφέκι είναι συνέχεια του χεριού τους, το χέρι τους είναι συνέχεια της ψυχής τους.

Σεβασμιότατε, σεβαστέ πάτερ, επίσημοι άρχοντες του τόπου, άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, αγαπητοί συμπολίτες, με τούτους τους στίχους ο Γιάννης Ρίτσος κατέγραψε όλο τον τιτάνιο αγώνα των Ελλήνων ενάντια στον κατακτητή
Έναν αγώνα,η δεύτερη φάση του οποίου ξεκινά με την υπογραφή του πρωτοκόλλου συνθηκολόγησης από τον στρατηγό και μετέπειτα δοσίλογο πρωθυπουργό Τσολάκογλου στις 23 Απρίλίου 1944.

Η φρικτή περίοδος της κατοχής έχει ξεκινήσει, ταυτόχρονα όμως και παρά το μούδιασμα των πρώτων ημερών ξεκινά και η αντίδραση του ελληνικού λαού απέναντι στην τριπλή ναζιστική κατοχή των Γερμανών – Ιταλών και Βουλγάρων που διαμελίζουν την κατεχόμενη πατρίδα μας και παραδίδουν την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στους Βούλγαρους, τη Δυτική Μακεδονία , Κεντρική Ελλάδα, Κυκλάδες , Επτάνησα και Πελοπόννησο στους Ιταλούς και κρίσιμες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης καθώς και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και την Κρήτη στους Γερμανούς.

Ο πιο φρικτός πόλεμος λοιπόν του 20ου αιώνα βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1941.

Οι δυνάμεις κατοχής σε μικρό χρονικό διάστημα ελέγχουν τα πάντα : λιμάνια, τελωνεία, αποθήκες, εμπορικά, γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα. Οι μισθοί εξανεμίζονται, τα εμπορεύματα γρήγορα εξαφανίζονται, και εμφανίζεται η μαύρη αγορά. Ο υποσιτισμός μαστίζει την ελληνική επικράτεια και πολλοί Έλληνες – πάνω από 300.000- πεθαίνουν από την πείνα εκείνο τον τρομερό χειμώνα του ΄41 - 42.

Ο λαός αυθόρμητα στην αρχή οργανωμένα στη συνέχεια αντιστέκεται στις κατοχικές και δοσιλογικές αρχές .

Στην αρχή με απλές πράξεις ανυπακοής στα μετρα που επέβαλαν οι κατακτητες με σκοπό τη φυσική εξόντωση των ελλήνων από την πείνα .(Η πάλη για την επιβίωση ήταν η πρώτη αυθόρμητη και ανοργάνωτη αντιστασιακή πράξη. Τα λαϊκά συσσίτια ήταν η μεγάλη νίκη που πέτυχε ο ελληνικός λαός σε βάρος των κατακτητών). Ο λαός αντιστέκεται στην επιστράτευση που επέβαλαν οι Γερμανικές και δοσιλογικές αρχές και στη συνέχεια με ένοπλη αντίσταση απέναντι στις δυνάμεις της κατοχής.

Το πιο ισχυρό όμως ράπισμα δόθηκε με το κατέβασμα της χιτλερικής σημαίας από την ακρόπολη της Αθήνας στις 30 Μαίου 1941 από τους φοιτητές Μανόλη Γλέζο και Αποστόλη Σάντα.

Σιγά σιγά η αντίσταση οργανώνεται και απλώνεται.

Η πιο μεγάλη αντιστασιακή ομάδα που ιδρύθηκε, ήταν το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο), Στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 γνωστοποιείται στον ελληνικό λαό με διάγγελμα η ίδρυση του «Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου», με αντιπροσώπους τους Λευτέρη Αποστόλου του ΚΚΕ, τον Χρήστο Χωμενίδη του Σοσιαλιστικού κόμματος Ελλάδας, τον Ηλία Τσιριμώκο της Ελληνικής Λαϊκής Δημοκρατίας και τον Απόστολο Βογιατζή του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας. Όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν είτε στο ΕΑΜ ή σε οποιοδήποτε άλλο κίνημα αντίστασης. Μέχρι το 1944, το ΕΑΜ έγινε το πιο ισχυρό αντιστασιακό κίνημα στην Ευρώπη, με περισσότερα από 1.800.000 μέλη.

Στις 16 Φεβρουαρίου 1942, το ΕΑΜ, έδωσε άδεια σε έναν βετεράνο κομμουνιστή, που ονομαζόταν Θανάσης Κλάρας (αργότερα γνωστός ως Άρης Βελουχιώτης) να εξετάσει τις δυνατότητες για μια νικηφόρα ένοπλη αντίσταση. Τον Φεβρουάριο του 1942, το ΕΑΜ σχημάτισε ένα στρατιωτικό σώμα, που ονομάστηκε Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), το οποίο πρώτα θα ενεργούσε στα βουνά της Κεντρικής Ελλάδας, με τον Άρη Βελουχιώτη ως επικεφαλή. Σύντομα οι πρώτοι αντάρτες εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ και πολλές μάχες δόθηκαν εναντίον των Ιταλών και των Ναζί.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 αναγγέλλεται η ίδρυση του «Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου», του γνωστού ΕΔΕΣ, με πολιτικό ηγέτη τον Νικόλαο Πλαστήρα και στρατιωτικό αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Ο Ναπολέων Ζέρβας τον Ιούλιο του ΄42 ιδρύει τις «εθνικές ομάδες Ελλήνων ανταρτών» ως ένοπλο τμήμα του ΕΔΕΣ που δρα κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία.

Λίγο αργότερα ιδρύεται « Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση» γνωστή ως ΕΚΚΑ με αρχηγούς τον Ευριπίδη Μπακιρτζή και τον Δημήτριο Ψαρρό και πολιτικό εκφραστή τον Γεώργιο Καρτάλη. Η ΕΚΚΑ ιδρύει και αυτή αντάρτικο σώμα με αρχηγό τον Δημήτριο Ψαρρό που δρα κυρίως στην περιοχή της Γκιώνας.

Μέχρι το καλοκαίρι του 1942, οι δυνάμεις κατοχής είχαν ελάχιστα προβλήματα από την ένοπλη αντίσταση, που ήταν ακόμη στη γέννεσή της. Οι Ιταλοί ιδίως, που έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρους της υπαίθρου, θεωρούσαν ότι η κατάσταση είχε σταθεροποιηθεί. Από το σημείο αυτό και μετά ωστόσο, η Αντίσταση κέρδιζε έδαφος, με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ κυρίως σε πλήρη ανάπτυξη, με ένοπλες επιθέσεις, με αφοπλισμό τοπικών σταθμών χωροφυλακής και απομονωμένων ιταλικών φυλακίων και ομιλίες τους στα χωριά.

Η κατάσταση όμως θα αλλάξει με την ελληνική Αντίσταση να κάνει αισθητή την παρουσία της στον κόσμο, σε μια από τις πιο θεαματικές πράξεις δολιοφθοράς του πολέμου, την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γέφυρας του Γοργοποτάμου (Επιχείρηση Harling), που συνέδεε τη Βόρεια και Νότια Ελλάδα, στις 25 Νοεμβρίου 1942. Στην επιχείρηση αυτή συνεργάστηκαν, ο ΕΛΑΣ, ο ΕΔΕΣ και Άγγλοι σαμποτέρ. Αυτή η μέρα καθιερώνεται και ως ημέρα μνήμης για τον εορτασμό της Εθνική αντίστασης, με 40 χρόνια καθυστέρηση, από την πολιτεία το 1982.

Ήταν το μεγαλύτερο σαμποτάζ της Ευρώπης σύμφωνα με τον Βρετανό πρωθυπουργό.

Κοντά στους αντάρτες των βουνών ο αγώνας στις πόλεις πήρε άλλη μορφή : απλοί πολίτες, ανώνυμοι αλλά γνήσιοι εκφραστές της φλόγας ενός ολόκληρου λαού, κυρίως νέοι κάθε κοινωνικής τάξης και πολιτικής απόχρωσης, ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες δηλώνουν παρόν στο αντιστασιακό προσκλητήριο: Φοιτητικές διαδηλώσεις, καθολικές απεργίες δημοσίων υπαλλήλων, λαϊκή διαδήλωση με αφορμή την κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά, γενική απεργία κατά της επιστράτευσης των Ελλήνων εργατών .

Και σε αυτό το σημείο ας μη ξεχάσουμε να κάνουμε μια αναφορά, ως αρνητικό παράδειγμα σε μια μικρή μερίδα Ελλήνων που την ώρα που ο λαός μας έλεγε το μεγάλο όχι θυσιάζοντας τη ζωή του για την ελευθερία αυτοί επέλεξαν να πουν το ντροπιαστικό ναι της υποτέλειας και της προδοσίας. Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε και να θυμίζουμε τη ιδεολογία υποστήριζαν , έτσι για να ξαναβάλουμε στη σωστή θέση της την έννοια πατριώτης.

Αυτό ήταν το γενικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εκτυλίχθηκε η αντίσταση του ελληνικού λαού την περίοδο της κατοχής στη χώρα μας . Όμως θα ήταν λειψή και άδικη η μνήμη αν μια τέτοια μέρα δεν κάναμε αναφορά στον τρόπο οργάνωσης της αντιστασιακής δράσης στη Λέσβο.

Πολύτιμη και πλούσια πηγή για αυτή μας την αναφορά το βιβλίο «Η αντίσταση στη Λέσβο» των Κεμερλή Πολυχρονιάδη, όπου καταγράφεται η μαρτυρία του Ζήνωνα Ελευθεριάδη για την ίδρυση της Κεντρικής Επιτροπής Απελευθερωτικού Αγώνα ΚΕΑΑΛ Νοέμβρη του 1941( που μετασχηματίστηκε αργότερα σε Νομαρχιακή επιτροπή ΕΑΜ Λέσβουτο 1943

Και αξίζει να ανασύρουμε από τη λήθη σήμερα τα ονόματα αυτής της ΚΕ.
Απόστολος Αποστόλου(Λεωνίδας)
Ζήνων Ελευθεριάδης (Πέτρος)
Θείελπης Λευκίας (Ανακρέων)
Παναγιώτης Κεμερλής(Παύλος Πράσινος)
Δημήτριος Σίμος.

Το ΕΑΜ Λέσβου οργανώνει τον κόσμο σε όλα τα μεγάλα και μικρά χωριά της Λέσβου.

Αναλαμβάνει την ενημέρωση του λαού με ενημερωτικά δελτία στην αρχή που περιέχουν ειδήσεις από το ΒΒC και από την Άνοιξη του ’44 εκδίδει παράνομες εφημερίδες όπως « Η Ελεύθερη Λέσβος» όργανο της ΝΕ του ΕΑΜ και ο «Αντιφασίστας» όργανο της ΕΠΟΝ Λέσβου.

Από τον Σεπρέμβριο 43 η ΕΠΟΝ.

Προσπαθεί να στηρίξει αρχικά τον κόσμο για να αντιμετωπιστεί η πείνα που τον εξαθλίωνε το και τον ανάγκαζε να πουλήσει ότι είχε και δεν είχε στους μαυραγορίτες για να παρατείνει τη ζωή του και που πολλές φορές κατέληγε στο θάνατο.Οι νεκροί στην πόλη της Μυτιλήνη έφτασαν το χειμώνα του 1941-1942 τους 2.252 από τους οποίους οι113 ήταν παιδιά.

Βοηθά τους νέους το Μάη του 1944 να αποφύγουν τη στράτευση της κλάσης του 41 από τους Γερμανούς. Οι επιστρατευόμενοι με την καθοδήγηση του ΕΑΜ έπιανα τα βουνά και τα λαγκάδια, όπου κρυβόντουσαν με αποτέλεσμα η επιστράτευση να αποτύχει.

Στηρίζει και βοηθά την προσπάθεια διαφυγής από το νησί για τα παράλια της Τουρκίας τα βρισκόμενα απέναντι από τα Μυστεγνά, όπου ο Τούρκος διοικητής συνεργαζότανε με τις Αγγλικές μυστικές υπηρεσίες και με τελικό προορισμό τη Μ. Ανατολή νέων ανθρώπων.

Στις αρχές του 1943 αποφασίζεται από το στρατηγείο του Καίρου η λειτουργία ασυρμάτου στη Λέσβο. Το ΕΑΜ αναλαμβάνει την ευθύνη της λειτουργία του και συμβάλει μέχρι την απελευθέρωση του νησιού στις 10/09/1944 με τις πληροφορίες που μεταδίδει σε πολλές επιτυχίες των συμμαχικών δυνάμεων.

Τέλος στα τέλη του 43 το ΕΑΜ Λέσβου συγκροτεί το ένοπλο τμήμα του το 22ο Σύνταγμα ΕΛΛΑΣ στο οποίο σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται η οργάνωση που επικράτησε στα χωριά αμέσως μετά την απελευθέρωση, και η έλλειψη πράξεων αντεκδίκησης που τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα άλλες περιοχές της χώρας. Αξίζει να αναφέρουμε πως 42 συντοπίτες εκτελέστηκαν στα τσαμάκια και 290συντοπίτες μας συνολικά έχασαν τη ζωή τους σε όλη την Ελλάδα, στον αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας.

Κυρίες και κύριοι
Η ιστορία δεν έχει πάντα γραμμική εξέλιξη. Έχει πισωγυρίσματα και ως τέτοιο θα καταγράψουμε τις εξελίξεις που ακολούθησαν την μεγαλειώδη αυτή περίοδο της Αντίστασης του Ελληνικού λαού. Έτσι παρά τη συμφωνία τον Μάιο του 1943 μεταξύ των κύριων ομάδων Αντίστασης, ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ, η οποία προέβλεπε να συνεργαστούν μεταξύ τους αλλά και με τους Συμμάχους, η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση υλοποιώντας τις απαιτήσεις των συμμάχων της, αντιμετώπιζε τώρα ως εμπόδιο στα σχέδιά της και στα σχέδιά τους τη μεγάλη επιρροή του ΕΑΜ στην ελληνική κοινωνία.

Έτσι οι αγωνιστές του ΕΑΜ κατασυκοφαντήθηκαν έγιναν εχθροί και προδότες διώχθηκαν και εξορίστηκαν και μάλιστα από αυτούς που όλα τα χρόνια του αγώνα ήταν συνεργάτες των Γερμανών συγκροτούσαν τα Τάγματα Ασφαλείας.
Για τη νέα τάξη πραγμάτων στην Ελλάδα αυτής της εποχής, οι συνεργάτες των Γερμανών έγιναν πατριώτες και οι αγωνιστές έγιναν προδότες!!!

Έτσι για 40 περίπου χρόνια θάψαμε μια τόσο λαμπρή σελίδα της ιστορίας μας. Τον αγώνα του λαού μας ενάντια στο φασισμό!!

Κοιμήσαμε το αυγό του φιδιού σε ασφάλεια στερώντας γενιές ολόκληρες από την πολύτιμη αυτή διδαχή της ιστορίας μας.

Ας μην απορούμε λοιπόν που σήμερα έσπασε!!! Αλλά έστω και αυτή τη στιγμή ας κάνουμε την ιστορική μνήμη γνώση και όπλο ενάντια στο φασισμό!!

Κυρίες και κύριοι
Η Αντίσταση είναι αποτελεσματική όταν είναι Εθνική
ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΔΙΧΑΣΜΟΣ!
ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ!
ΖΗΤΩ Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ»!