Στις 12 Μαΐου εννέα μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές Της 21ης Μαΐου 2023, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφτηκε το νησί μας για λίγες μόνο ώρες και φρόντισε να υπενθυμίσει στους συμπατριώτες μας, σε μια όπως αποδείχτηκε εκ του αποτελέσματος, επιτυχημένη επικοινωνιακά κίνηση, τη διαφορά ανάμεσα στη δική του πολιτική και σε αυτή του ΣΥΡΙΖΑ όσο αφορά το μεταναστευτικό.

Ο εγκαταλειμμένος χώρος του ΚΥΤ Μόριας καθαρίστηκε εσπευσμένα, στήθηκαν εξέδρες, καθίσματα και μικρόφωνα και τονίστηκε με όλους τους δυνατούς τρόπους από όλους τους ομιλητές (Πρωθυπουργός, Μηταράκης, Κύτελης) πως η Μόρια ήταν σε άθλια κατάσταση επί ΣΥΡΙΖΑ με χιλιάδες μετανάστες, χώρος ντροπής για το νησί και τώρα παραδίδεται άσπιλος και αμόλυντος στη Δημοτική Αρχή που με κονδύλια του Υπουργείου Μετανάστευσης θα διαμορφωθεί σε χώρο πολιτισμού, παιδείας κι ένα σωρό άλλα που γνωρίζουμε όλοι διεξοδικά.

Ο Υπουργός Μηταράκης ανακοίνωσε πως διατέθηκαν 550.000 ευρώ για τον καθαρισμό του χώρου. Ο Δήμαρχος Στρατής Κύτελης,σε μια αποστροφή του λόγου του, ευχήθηκε μετά από λίγα χρόνια ο ίδιος ως Δήμαρχος και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως πρωθυπουργός, να εγκαινιάσουν τις νέες δομές που θα φτιαχτούν εκεί, το Μουσικό Σχολείο, το Ειδικό Σχολείο, Συνεδριακό Κέντρο, Κέντρο Καινοτομίας και Φοιτητικές Εστίες για το Πανεπιστήμιο.

Όσο έπεφταν οι ανακοινώσεις, πίσω από τους ομιλητές δέσποζε μια όμορφη αφίσα που απεικόνιζε τα έργα.Η ευχή του Δημάρχου εκπληρώθηκε, όπως φαίνεται, κατά το ήμισυ, αλλά θα μου επιτρέψετε να μη στοιχηματίσω στην καθολική ολοκλήρωση για δυο βασικούς λόγους.

Ο πρώτος είναι η αίσθηση μου πως οι δημότες Λέσβου με δυσκολία θα επιλέξουν εκ νέου τον ίδιο Δήμαρχο για να ολοκληρώσει το έργο. Ο δεύτερος και σημαντικότερος είναι η πεποίθηση μου πως ακόμα κι αν το κάνουν η μέχρι πρότινος διαδρομή της Δημοτικής Αρχής ελάχιστα εγγυάται την αποπεράτωση έργου εντός χρονοδιαγράμματος (Λιμάνι Λαμαρίνας, Κολυμβητήριο κ.α.) ή έστω και την καθυστερημένη ολοκλήρωση.

Εδώ μαλώνουμε καθημερινά ποιος κάνει τρύπες στους δρόμους και αναζητούνται ματαίως οι υπεύθυνοι που να βρεθεί ικανότητα για τέτοια πράγματα.

Υπηρέτησα στην 98 ΑΔΤΕ από το 2010 έως το 2013 ως Διευθυντής Επιτελικού Γραφείου και στη συνέχεια ως Διοικητής του 296 Μ/Κ ΤΕ και έτσι συμμετείχα σε πλήθος συσκέψεων που αφορούσαν το χώρο του ΚΥΤ που για όσους δεν θυμούνται ήταν το παλιό στρατόπεδο του 296.

Θα σας μεταφέρω λοιπόν κάποια γεγονότα που έζησα προσωπικά και καλό είναι να μην τα ξεχνάμε μια και δίνουν εικόνα και για όσα ενδεχομένως θα προκύψουν στο μέλλον.

Το 2010, στην απαρχή της οικονομικής κρίσης, ο Στρατός έψαχνε τρόπους να εξοικονομήσει πόρους και να περιορίσει τα υπάρχοντα Στρατόπεδα. Αυτή η συζήτηση, θέμα που εκκρεμούσε για δεκαετίες, είχε γίνει πλέον επιτακτική και μετά από πλήθος προτάσεων, που λόγω χώρου δεν αναγράφονται, επιλέχτηκε να αδειάσει η Μόρια, κάτι που υλοποιήθηκε μέσα στην επόμενη διετία περίπου.

Ας σημειώσουμε πως τότε θέμα άφιξης μεταναστών δεν υπήρχε και ο χώρος παρέμενε υπό τον έλεγχο του Στρατού. Γιατί ο Στρατός διάλεξε τη Μόρια επίσης είναι ένα θέμα μεγάλης κουβέντας με πολλές παραμέτρους, που γνωρίζω αλλά δεν θα αναλύσω εδώ.

Το 2010, ο τότε Στρατηγός, θέλοντας να αξιοποιήσει το άδειο Στρατόπεδο, έχτισε 10 μικρά σπίτια, ανακατασκευάζοντας τα παλιά κτίρια του Στρατοπέδου και τα ονόμασε ΣΟΜΥ – ΣΟΕΠΟΠ (Στρατιωτικά Οικήματα Μονίμων Υπαξιωματικών και ΕΠΟΠ). Στόχος ήταν η στέγαση οικογενειών με παιδιά και έτσι έγινε μετά την αποπεράτωσή τους, αν θυμάμαι καλά στο τέλος του 2011. Πρόκειται για τα θλιβερά κτίρια, που έχασκαν εντελώς ρημαγμένα και λεηλατημένα πίσω από τον πρωθυπουργό κατά τη διάρκεια της ομιλίας του.

Το 2013 κι ενώ πλέον ήμουν Διοικητής του 296 διατάχθηκα να παραδώσω στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης το άδειο Στρατόπεδο προκειμένου να κατασκευασθεί εκεί ΚΥΤ. Παρέμειναν ακόμα υπό τον έλεγχο του Στρατού μονάχα ένα τμήμα των 10 οικιών που κατοικούνταν και της εκκλησίας που διαχωρίστηκαν από τον υπόλοιπο χώρο με έναν ψηλό τοίχο.

Τότε ο σχεδιασμός υπέθετε ότι οι εισροές θα είναι ελάχιστες και διαχειρίσιμες και ήταν εφικτό δίπλα στο ΚΥΤ να μένουν οικογένειες με μικρά παιδιά. Μάλιστα η εκκλησία λειτουργούσε κανονικά από τον πρώην Στρατιωτικό ιερέα Κομνηνό Βράνη που κοιμήθηκε πρόσφατα.

Πρέπει να θυμηθούμε σε αυτό το σημείο ότι ο εμφύλιος στη Συρία είχε ξεκινήσει το 2012 και τα μαντάτα για την πιθανότητα εκτόξευσης του αριθμού των μεταναστών είχαν δοθεί αλλά μάλλον δεν υπολογίζονταν σοβαρά.

Κανείς τότε από την ντόπια κοινωνία δεν αντιδρούσε, ίσως και οι περισσότεροι να μην αντιλαμβάνονταν το τσουνάμι που ερχόταν, άλλωστε όλοι τότε μιλούσαν για μνημόνια, δανεισμούς και spreads πού μυαλό για μετανάστες και ροές.

Για να αντιληφθεί κανείς γιατί μιλάμε για τσουνάμι, θα παραθέσω μονάχα τρία απλά νούμερα, το 2013 οι αφίξεις πανελλαδικά ήταν 10.533, το 2014 έφτασαν τις 41.065 και το 2015, που όλοι ζήσαμε τις εικόνες με τους μετανάστες να έχουν καταλάβει το νησί, οι αφίξεις έφτασαν τις 856.723.

Για να επιστρέψουμε λοιπόν στην εξιστόρηση των γεγονότων, το 2014 άρχισαν να καταφτάνουν περισσότεροι μετανάστες, οι βάρκες να αράζουν ανεξέλεγκτα στα παράλια μια και το σύστημα επιτήρησης δεν ήταν προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Οι αφιχθέντες περπατούσαν με τα πόδια στο άγνωστο και αν θυμάστε τους μαζεύαμε από τους δρόμους ή τους κατευθύναμε προς Μόρια μεριά.

Η κατάσταση στο ΚΥΤ δεν ήταν πλέον σε απόλυτο έλεγχο κι όλοι διαπίστωσαν πως τα σπίτια των μόλις τριών ετών ήταν αδύνατο να κατοικηθούν. Οι ένοικοι υποχρεώθηκαν με διαταγή να τα εγκαταλείψουν μέσα στο χειμώνα και για να τους χρυσώσουν το χάπι τους πλήρωσαν κάποιους μήνες ενοίκιο. Άλλωστε πλέον η ζωή τους ήταν ανυπόφορη μια και οι μετανάστες που έφταναν οδικώς και δεν ήξεραν που να πάνε, χτυπούσαν τις πόρτες τους μέσα στη νύχτα αναζητώντας καταφύγιο.

Ενδιαφέρον είναι να τονιστεί πως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, που μετακόμισαν άρον άρον μέσα σε ένα μήνα, επιλέχτηκαν βάση μοριοδότησης και είχαν όλοι αυξημένες οικογενειακές ανάγκες, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι κ.τ.λ.

Όλοι αυτοί οι σχεδιασμοί του ποδαριού μεταξύ 2010 και 2015 έγιναν με κυβερνήσεις Παπανδρέου και Σαμαρά - Βενιζέλου χωρίς καμιά πρόβλεψη, με την ευχή «πάμε κι όπου βγει», υπό την ανοχή όλων όσων τότε ούτε που υποψιάζονταν τι θα γίνει μετέπειτα, ακόμα κι αν πλήθος δημοσιευμάτων προέβλεπαν την έκρηξη που ακολούθησε.

Τελικά το καλοκαίρι του 2015 το νησί πλημμύρισε ανήμπορο να ανταπεξέλθει, με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που παλινδρομούσε ανάμεσα στο αναπόφευκτο και το αναγκαίο και ομολογουμένως δεν κατάφερε ούτε επαρκείς λύσεις να δώσει ούτε ουδέποτε να ανακουφίσει το νησί.

Το τι συνέβη τότε αλλά και μετά, που είναι εξίσου ενδιαφέρον, θα αποτελέσει θέμα ενός άλλου κειμένου μια και επίσης το γνωρίζω καλά, τόσο ως Διοικητής των φυλακίων επιτήρησης αυτό το καλοκαίρι, όσο και ως Στρατιωτικός Ακόλουθος στην Άγκυρα την επόμενη τριετία.

Επιπρόσθετα, στις 27 Φεβρουαρίου του 2020, όταν ο Μυτιληνιός λαός συγκρούονταν με τα ΜΑΤ παντού στη Λέσβο, είχα την ατυχία να είμαι ο Διοικητής του Στρατοπέδου της Παγανής και έχω πολλά να εξιστορήσω για τους παρόντες και απόντες άρχοντες του τόπου κατά την πολιορκία του Στρατοπέδου και τις διαπραγματεύσεις αποχώρησης των ΜΑΤ εκείνο το βράδυ.

Όσα σας περιέγραψα δεν έχουν σκοπό να καθαγιάσουν κανέναν ούτε φυσικά να δώσουν άλλοθι. Απλά, κατά την άποψή μου αναδεικνύουν την μακροχρόνια και συνεχόμενη έλλειψη πρόβλεψης και σχεδιασμού από όλες τις κατευθύνσεις, τη σπατάλη πόρων και την ταλαιπωρία ανθρώπων που διαγράφεται ανερυθρίαστα μπροστά σε νέα σχέδια και μακέτες.

Το ΚΥΤ Μόριας δεν το έκλεισε καμιά κυβέρνηση αλλά κάηκε ολοσχερώς, πιθανολογώ όχι με κρατική ενέργεια. Τα έργα ανάπλασης που ανακοινώθηκαν ακούγονται όμορφα αλλά το παρελθόν με αναγκάζει να παραμένω επιφυλακτικός. Από μακέτες και εξαγγελίες πήξαμε χρόνια τώρα, ποιος ξέρει ίσως και να γίνουν, ας είμαστε ξανά αισιόδοξοι.

Προς το παρόν πριν λίγες μέρες μονάχα, τώρα που έκατσε η σκόνη της πρωθυπουργικής επίσκεψης, γεμάτος αναμνήσεις περπάτησα το χώρο και τράβηξα μερικές φωτογραφίες, ειδικά της κάποτε εκκλησίας που λειτουργούσε ο αείμνηστος Πατήρ Κομνηνός ελπίζοντας να έχει στραμμένο το βλέμμα αλλού από εκεί ψηλά, αν μας κοιτά.

*Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ είναι Ταξίαρχος σε αποστρατεία