Αυτό το γραπτό, έρχεται να συμπληρώσει τα μνημεία, τις Κρήνες, που έδιναν το νερό σ’αυτή την περιοχή, στα σοκάκια της δυτικής πλαγιάς του λόφου του Κάστρου, στον Μαχαλά των μικρών γερακιών, των κιρκινεζιών, που φώλιαζαν στις στέγες των σπιτιών! Να συμπληρώσει αυτά που παρουσιαστήκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο, τον Οκτώβριο του 2019.
Θεωρώ σαν σημαντικότερη την Κρήνη της οδού Κινικίου, που παραμένει μόνο το μαρμάρινο στηθαίο, κολλημένο σε τοίχο! Η κατεστραμμένη με καλέμι επιγραφή, την κατατάσσει στις δευτερεύουσες κρήνες του Χασάν Πασά Τζεζάερλη και η οποία ακολούθησε την μοίρα των άλλων παρόμοιων, μετά το 1922. Το μοναδικό της στοιχείο είναι ο σταυρός που χαράχτηκε στη θέση κάποιου διακοσμητικού στοιχείου (ίσως της τουλίπας) και τα χαραγμένα grafiti, με τα αρχικά (ίσως των στρατιωτών) σε καρδιές με την ελληνική σημαία και ένα μικρό καράβι.
Μια άλλη κρήνη, στην οδό Μαιάνδρου, μαρμάρινη, με υπέροχο κλειδί και ροζέτες στο τόξο, ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑ ΕΔΑΠΑΝΗΣΕ το 1901. Αυτή ανήκει στις χαρισμένες από ιδιώτες στους δημότες.
Στην πλατεία του Αϊ Γιάννη του Αρμένη, η κρήνη στη ρίζα των πλατάνων αποτελούνταν από τον μαρμάρινο κυλινδρικό οβελίσκο και το διαμπερές άνοιγμα της παροχής του νερού! Τώρα βρίσκεται στην άκρη, επάνω σε μια βάση αρχαίας κολώνας.
Ψηλά, στην οδό Δαγκλή, η κρήνη φέρει τον χαζινέ της και είναι κτισμένη με τούβλα και τον ντόπιο ηφαιστειακό ιγκνιβρίτη!(φώτο 7) Πιο επάνω υπάρχει η μαρμάρινη κρήνη του Νεραντζόπουλου, του 1899!

Τέλος, στο κάτω μέρος της οδού Περγάμου, η Κρήνη στέκεται στα δεξιά του δρόμου , χωρίς το τόξο της , με τους πεσσούς, και τη γούρνα κατασκευασμένα από ηφαιστειακά πετρώματα ροζ ιγκνιβρίτη και μαύρο βασάλτη. Το στηθαίο, μαρμάρινο δεν φέρει επιγραφή!
Έτσι όλες μαζί οι κρήνες του μαχαλά που διασώζονται και που χάριζαν το νερό στα σοκάκια., σίγουρα από το 1789 και μετά, πάντα συνδεδεμένες με το εκάστοτε δίκτυο (αρχικά του Χασάν Πασά προς τους Χαζινέδες τους και μετά απευθείας στις κάνουλες τους) είναι δέκα, μαζί μ’ αυτή που της μένει μόνο ο μισογκρεμισμένος χαζινές!

Ο μαρμάρινος Κατουρλά Τσεσμές, στην οδό Κομνηνάκη, η Κρήνη της οδού Θέμιδος και η επάνω Κρήνη της οδού Περγάμου (μοναδικά μνημεία της Πόλης, παρόμοιας τεχνοτροπίας) συμπληρώνουν την κληρονομιά που απέμεινε, μετά από ανιστόρητες καταστροφές, που στέρησαν την πόλη από μνημεία όπως το Καστρέλι και οι υπέροχες μεγάλες Κρήνες που χάρισε στην πόλη ο Χασάν Πασά Τζεζάερλη , τον 18ο αι.! Ιδιαίτερα αυτή, μπροστά στον Ερμή της Επάνω Σκάλας , με το καφενείο στον επάνω όροφο!

Πιστεύω ότι η πρωτοβουλία του συλλόγου του Κιρκινέτσ’ μαχαλά, να σηματοδοτήσει πολιτισμικές διαδρομές θα πρέπει να επεκταθεί σ’όλη την πόλη, που ευτυχώς διατηρεί ακόμα αρκετές κρήνες σκορπισμένες παντού!

*Tο παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο free press περιοδικό ΠΛΑΤΕΙΑ που κυκλοφορεί