Πίστη και Επιστήμη στον καιρό του κορονοϊού
Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΤΕΡΗΣ
Δημοσίευση 5/1/2021
Κρίνοντας τη στάση της εκκλησίας σε σχέση με την πανδημία λόγω κορονοϊού (περιοδικό «Ερεσός», τεύχος 237), ο αρχιμανδρίτης κ. Πρόχορος Ζιμβραγουδάκης, ηγούμενος της Ιεράς Μονής Υψηλού, αναρωτιέται αν ήταν η σωστή. «Νομίζω πως ΟΧΙ» απαντά ο ίδιος.
Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει η ίδια τα μέτρα που δεν πήραν οι ιεράρχες, κάτι που θα έπρεπε να είχε κάνει εξαρχής. Το θέμα δεν είναι εκκλησιαστικό, όπως δεν είναι και στρατιωτικό, για να ζητήσουμε από τους στρατηγούς να αποφασίσουν τι μέτρα θα πάρουν οι ένοπλες δυνάμεις. Σε ένα καθαρά ιατρικό θέμα, όπως ο κορονοϊός, η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να εφαρμόσει τα μέτρα που προτείνουν οι αρμόδιοι επιστήμονες.
Ωστόσο, συμβαίνει κάτι περίεργο, ενώ ο ιός μεταδίδεται με το σάλιο, επιστήμονες και κυβερνητικοί παράγοντες αποφεύγουν να δώσουν μια ξεκάθαρη απάντηση για το αν μπορεί να μεταδοθεί μέσω της Θείας Κοινωνίας. Όχι όμως και ο ιερέας κ. Χαράλαμπος Κοπανάκης: «Το κύριο τώρα επιχείρημα ημών των πιστών, ότι δηλαδή μέσω της Θείας Κοινωνίας δεν μεταδίδονται ασθένειες που κολλάνε με το σάλιο, μάλλον είναι και υβριστικό» λέει σε ανάρτησή του στο διαδίκτυο. Αφού η Θεία Κοινωνία προσφέρεται με κοινό κουταλάκι (λαβίδα) και ο κορονοϊός μεταδίδεται με το σάλιο, λογικά, ο καθένας που μεταλαβαίνει εκθέτει τον εαυτό του στον κίνδυνο να νοσήσει.
«Για τα μέλη της Εκκλησίας, η προσέλευση στη Θεία Ευχαριστία και η κοινωνία από το Κοινό Ποτήριο της Ζωής, ασφαλώς και δεν μπορεί να γίνει αιτία μετάδοσης ασθενειών» αναφέρει η Ιερά Σύνοδος στην απόφασή της. Μη έχοντας την αρμοδιότητα ή τη δυνατότητα να μιλήσει την επιστημονική γλώσσα, καταφεύγει στο δόγμα. Οι πιστοί καλούνται οι ίδιοι να αποφασίσουν αν μπορεί το δόγμα να επηρεάσει, και σε ποιο βαθμό, τον τρόπο που μεταδίδεται ένας ιός. Τη στιγμή που έχουν αποφανθεί οι επιστήμονες, είναι θέμα ατομικής επιλογής και ευθύνης, δηλώνει ο κ. Νίκος Χαρδαλιάς εντείνοντας τα διλήμματα.
Ενώ, λοιπόν, η κυβέρνηση επιλέγει την ουδετερότητα, ο σύμβουλος της, καθηγητής της Πολιτικής της Υγείας του London School of Economics, κ. Ηλίας Μόσιαλος, σε συνέντευξή του στο «Έθνος της Κυριακής», καταθέτει την άποψη ότι η Θεία Κοινωνία θα πρέπει να αποφευχθεί με τη σημερινή μορφή της, μέχρι να έχουμε ασφαλές εμβόλιο, και να εξεταστεί το ενδεχόμενο να γίνεται με διαφορετικό ασφαλή τρόπο.
Να μη μένουμε στους τύπους, λένε ορισμένοι, αλλά στην ουσία. Και για το συγκεκριμένο θέμα, η ουσία είναι να μετέχουν οι πιστοί στο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, το πώς θα γίνεται αυτό είναι άνευ σημασίας, αρκεί να ανταποκρίνεται στο επίπεδο πολιτισμού και υγιεινής της εποχής μας.
Για να επανέλθω όμως στον κ. Ζιμβραγουδάκη, πέρα απ’ τη γνωστή θέση της Ιεράς Συνόδου, εκφράζει την άποψη ότι το κρασί που περιέχει η Θεία Κοινωνία είναι σε θέση να σκοτώσει τον ιό. Αν είχε βρεθεί μια λύση στα πλαίσια που προτείνει ο κ. Μόσιαλος, το θέμα θα είχε ξεχαστεί (δε θα ήταν πρώτη φορά που αλλάζει ο τρόπος μετάδοσης), και δε θα κάναμε τέτοιες στενάχωρες συζητήσεις για το μέγα μυστήριο της Χριστιανοσύνης. Πάντως, η περιεκτικότητα του κρασιού σε αλκοόλ είναι μηδαμινή σε σχέση με αυτήν που απαιτείται για να πληγεί ο ιός.
Για ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως ο κορονοϊός, που απειλεί την υγεία μας σε πρωτοφανή έκταση και βαθμό, θα ήταν συνετό να σεβαστούμε την άποψη της επιστήμης, την καθαρά ιατρική. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να κοινωνήσει κάποιος και ακριβώς πριν απ’ αυτόν να έχει κοινωνήσει ένας ασθενής με κορονοϊό. Λόγω της μεγάλης ευκολίας με την οποία μεταδίδεται, προφανώς, ο ιός θα περάσει στο στόμα του. Κι αν περάσει, οι συνέπειες μπορεί να είναι ολέθριες, όπως όλοι γνωρίζουμε πλέον.
Ένας παλιός γνώριμος, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, συγγραφέας και Πρόεδρος της Εθνικής Βιβλιοθήκης, λέει το εξής χαρακτηριστικό: «Οι άδειες εκκλησίες είναι όντως πικρό πράγμα για τους πιστούς. Πικρότερο όμως είναι η αρρώστια και ο θάνατος. Η εν λόγω απόφαση της ΔΙΣ (Ιεράς Συνόδου) καλεί τους πιστούς να εντείνουν τις προσευχές τους στον Νικητή της φθοράς και του θανάτου. Προσεύχομαι όμως δε σημαίνει καλώ το Θεό να κάνει αυτό που από αφροσύνη ή ανευθυνότητα παρέλειψα να κάνω εγώ ο ίδιος».