Η περασμένη εβδομάδα ήταν πολύ ταραχώδης στην τουρκική πολιτική. Η χώρα έχει δει μέσα σε 72 ώρες μια σειρά από τεκτονικές εξελίξεις. Για να τις ακολουθήσετε ευκολότερα, συνοψίζουμε τις σημαντικότερες  από αυτές, προτού αναφερθούμε στη σημασία τους.

Ο βουλευτής του φιλοκουρδικού, αριστερού, Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), Ομέρ Φαρούκ Γκεργκερλιόγκλου, ο οποίος είναι γνωστός για τον ακούραστο ακτιβισμό του για τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχασε την κοινοβουλευτική του ιδιότητα λόγω μιας δημοσίευσης στο Τουίτερ και η ποινή φυλάκισης του – που υπερβαίνει τα 2 χρόνια – έχει ήδη ανακοινωθεί. Αργότερα αυτή την εβδομάδα, ο Πρόεδρος του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, ο οποίος διορίστηκε από τον ίδιο τον Ερντογάν, ξεκίνησε μια υπόθεση απαγόρευσης του HDP και απαίτησε επίσης την απαγόρευση άσκησης πολιτικής δραστηριότητας για 687 στελέχη του HDP.

Οι Δήμαρχοι των Μητροπολιτικών Δήμων Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας, Εκρέμ Ιμάμογλου και Μανσούρ Γιάβας, έχασαν το δικαίωμα να διορίζουν τους διευθυντές δημοτικών επιχειρήσεων. Το δικαίωμα μεταφέρθηκε στα δύο Δημοτικά Συμβούλια, όπου το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει την πλειοψηφία. Αυτή ήταν μόνο η πιο πρόσφατη από τις πολλές κεντρικές παρεμβάσεις που αφαιρούν εξουσίες των δύο δημάρχων, των οποίων η άνοδος της δημοτικότητας, ως εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης, θεωρείται απειλή για την εξουσία του ΑΚΡ.

Με παρόμοιο τρόπο, η ιδιοκτησία του Πάρκου Γκεζί στην Πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, το οποίο έχει γίνει σύμβολο αντίστασης κατά του καθεστώτος του Ερντογάν μετά τις πολύμηνες διαδηλώσεις το 2013, αφαιρέθηκε από τον Μητροπολιτικό Δήμο της Κωνσταντινούπολης και μεταφέρθηκε σε ένα φιλικό προς την κυβέρνηση ίδρυμα.

Ο Πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, Νατζί Αγκμπάλ, απομακρύνθηκε από τη θέση του με Προεδρικό Διάταγμα αργά τη νύχτα της Παρασκευής 19 Μαρτίου, παρά το γεγονός ότι η θέση προστατεύεται διά νόμου από πολιτικές παρεμβάσεις. Η Κεντρική Τράπεζα έχει αλλάξει ήδη τέσσερις Προέδρους τους τελευταίους 20 μήνες.

Η Τουρκία αποσύρθηκε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (που αποτελεί το νομικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών) με Προεδρικό Διάταγμα, παρά το γεγονός ότι η σύμβαση είχε γίνει αποδεκτή ομόφωνα στο Κοινοβούλιο. Οι υποστηρικτές της απόφασης του Ερντογάν την υπερασπίζονται με την αιτιολογία ότι η Σύμβαση είναι ενάντια στον πολιτισμό και τα έθιμα της χώρας. Η βία κατά των γυναικών και οι γυναικοκτονίες είναι ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα τον τελευταίο καιρό στην Τουρκία προκαλώντας αρκετές και μαζικές διαδηλώσεις.

Τι σηματοδοτούν αυτές οι εξελίξεις;

Βλέποντας τα πράγματα από μια ευρύτερη οπτική γωνία, οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας του Ερντογάν για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές. Αν και η κανονική ημερομηνία των εκλογών είναι το 2023, έχουν ενταθεί οι φήμες το τελευταίο διάστημα για πρόωρες εκλογές, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι η τουρκική οικονομία και πολιτική είχε μπει σε μια ανεξέλεγκτη κρίση πριν ακόμα από την πανδημία του covid-19.

Υπήρξε αυξανόμενη αναταραχή, κυρίως λόγω της κατάστασης της οικονομίας, ακόμη και μεταξύ των συντηρητικών ψηφοφόρων, που είχε αποκαλυφθεί στις τοπικές εκλογές του 2019. Η κατάσταση της οικονομίας επιδεινώθηκε πολύ περισσότερο μετά από ένα χρόνο υπό τους περιορισμούς του covid-19. Η οικονομία, που υπήρξε η ατμομηχανή της επιτυχίας του ΑΚΡ για πάνω από μια δεκαετία, μπορεί πλέον να είναι αυτή που θα τερματίσει την εξουσία του. Η απόφαση του Ερντογάν για την Κεντρική Τράπεζα, καθώς και  το πρόγραμμα «Οικονομικής Μεταρρύθμισης» που ανακοίνωσε η Τουρκική Προεδρία την περασμένη εβδομάδα, δείχνουν ότι ο Πρόεδρος σκοπεύει να διατηρήσει τον έλεγχο της οικονομίας.

Το ιδεολογικό πλαίσιο της εκστρατείας είναι επίσης ορατό από αυτές τις εξελίξεις: Συντηρητικό, θρησκευτικό και εθνικιστικό, όπως αναμενόταν. Ο Πρόεδρος έχει ως στόχο να εδραιώσει την επιρροή του στους συντηρητικούς, θρησκευόμενους ψηφοφόρους, όπως σηματοδοτεί η απόφαση του για αποχώρηση από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, με έμφαση στις πολιτιστικές, θρησκευτικές αξίες και την οικογένεια· και τους εθνικιστές ψηφοφόρους του, όπως φαίνεται από την επίθεση κατά του φιλοκουρδικού HDP, που απαίτησε πρώτος ο κυβερνητικός του εταίρος, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP).

Φαίνεται ότι η πίεση στις αντιπολιτευόμενες δυνάμεις θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο τις επόμενες ημέρες. Πιθανότατα να δούμε περισσότερες εξελίξεις, που θα περιορίζουν κι άλλο τις εξουσίες των Δημάρχων της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, τα ονόματα των οποίων είναι μεταξύ των μελλοντικών αντιπάλων του Ερντογάν στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές και των οποίων τα εκλογικά ποσοστά είναι υψηλότερα από αυτά του Ερντογάν σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

*Η ΠΙΝΑΡ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ είναι Δρ Οικονομικών