Οι αγριόχοιροι και η Σάμος
Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΛΑΣ*
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 23/1/2024
Οι τεκτονικές ανατροπές που δημιούργησαν την Σάμο διαμελίζοντας την απέναντι Μικρασιατική ακτή εγκλώβισαν για κάποιο χρονικό διάστημα πολλά και εξωτικά ζωικά είδη στο νησί, ελέφαντες, αντιλόπες, κάπρους (αγριόχοιρους), χαρακτηριστικά ιππάρια( τα λεγόμενα σαμοθήρια) κ.λπ. όπως μαρτυρούν παλαιοντολογικά ευρήματα που φιλοξενούνται στο επιχώριο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου στους Μυτιληνιούς και σε άλλα περιώνυμα Μουσεία της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
Από τα ζώα αυτά οι αγριόχοιροι είχαν την τιμητική τους στη μυθολογία της αρχαίας Σάμου καθώς θύμα τους υπήρξε ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της ο αργοναύτης Αγκαίος που βρήκε απρόσμενα τραγικό θάνατο στην προσπάθεια του να αντιμετωπίσει αυτά ταθεριά την ώρα που κατέστρεφαν τα αμπέλια του.
Αντίθετα κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν υπάρχουν αναφορές ενδιαίτησηςτέτοιων ζώων στο νησί προφανώς διότι απαιτούνται μεγάλες στεριές για να αναπτυχθούν και να επιβιώσουν.
Βέβαια κατά καιρούς και εντελώς σποραδικά αναφέρονται να φτάνουν στη Σάμοθηρία από την απέναντι τουρκική ακτή κολυμπώντας στον επταστάδιο πορθμό όπως το περιώνυμο καπλάνι της βιτρίνας και ενίοτε αγριόχοιροι που όμως οι κάτοικοι τα απομόνωναν τάχιστα και τα σκότωναν για να προστατεύσουν τα ποίμνια τους και τις καλλιέργειες.
Τα τελευταία χρόνια η Σαμιακή ύπαιθρος εποικίστηκε με υβρίδια αγριόχοιρων το πιθανότερο από τη δράση επιτήδειων που θέλησαν να δημιουργήσουν ένα νέο είδος κυνηγίου στο νησί χωρίς να αποκλείονται οι αφίξεις δια θαλάσσης. .
Σταδιακά πολυπληθείς αγέλες σ’ ολόκληρη τη Σάμο καταστρέφουν καλλιέργειες, αναβαθμίδες, μελισσοκομικές εγκαταστάσεις, κτηνοτροφικές δομές και την εν γένει φυσιολογική χλωρίδα και πανίδα του τόπου με τους γεωργούς, τους μελισσοκόμους και τους κτηνοτρόφους να βρίσκονται σε αδιέξοδο.
Σοβαροί επίσης κίνδυνοι ελλοχεύουννυχθημερόν στην ύπαιθρο και στο αγροτικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο του νησιού για πεζούς και εποχούμενους, ντόπιους και επισκέπτες.
Είναι επιτακτική ανάγκη η Κυβέρνηση, σε γόνιμη συμπόρευση με τον Πανσαμιακό Αγροτικό Σύλλογο, τους συναφείς επιστημονικούς, παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς και την Αυτοδιοίκηση,να προωθήσει, άμεσα, στη Βουλή νομοθετικές ρυθμίσεις :
α) Για την επαρκή αποζημίωση των κάθε ύψους και είδους καταστροφών από τους αγριόχοιρους, προσαρμόζοντας και επεκτείνοντας στα ακριτικά νησιά τα προβλεπόμενα και ισχύοντα για τις περιοχές που περιλαμβάνονται στη σύμβαση Ramsar
και
β) Για την ουσιαστική επιδότηση των ενδεδειγμένων προγραμματικώνελέγχων του πληθυσμού τους κατά τρόπο χρήσιμο και ωφέλιμο
αντί να προτείνει διάφορες αναποτελεσματικές δράσεις, όπως τη συγκρότηση εθελοντικών αποσπασμάτων σε συνεργασία των κατά τόπους ΔιευθύνσεωνΔασών με τους επιχώριους Κυνηγετικούς Συλλόγους, την επιδότηση αγοράς και τοποθέτησης ηλεκτροφόρων ή μη συρματοπλεγμάτων στην περίμετρο των καλλιεργειών και των κάθε είδους δομών που είναι σε κίνδυνο κλπ.
Κρίσιμη, ανοικονόμητη κι απρόσφορη αυτή η φυσική και οικολογική ανισορροπία που βιώνει χρόνια τώρα ο τόπος μας
Με το νησί ανήμπορο να την διαχειριστεί και να την αντέξει,
Με τους ξωμάχους στο φτερό και τους πολίτες σε κίνδυνο
Και τον κυρ Γιάννη το γεροδάσκαλο να ονειρεύεται φωναχτά:
«Μακάρι να ήταν δίπλα μας ο Ευρυσθέας κι ο Ηρακλής .
Ο πρώτος να δώσει εντολή κι ο δεύτερος να φέρει ζωντανόστις πλάτες του τον Ερυμάνθιο κάπρο.
Καιας κρυφτεί στο πιθάρι απ’ το φόβο του ο βασιλιάς..
Έτσι κι αλλιώς , λίγο-πολύ, αδιάφορη κι αναίσχυντη ήταν ανέκαθεν για τους πολλούς η Εξουσία».
* Ο Μανώλης Κάρλας είναι γιατρός και πρώην αιρετός Νομάρχης Σάμου (2003-2010)