Ζητούμενο η Πολιτική σαφήνεια στην Αυτοδιοίκηση
1959-2019 ένα άλμα 60 χρόνων- Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΑΦΗΣ
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 26/3/2019
Με τις βουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου 1958 σχηματίστηκε η κυβέρνηση Κ.Καραμανλή της 17ης Μαΐου του 1958. Η ΕΡΕ είχε 41,16% και δεύτερη δύναμη η ΕΔΑ υπό του Ι.Πασαλίδη με 24,42% στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Για μια σειρά λόγους η τότε κυβέρνηση Κ.Καραμανλή έφερε στη βουλή νόμο για απλή αναλογική στην αυτοδιοίκηση για πρώτη φορά (αν δεν κάνω λάθος) στην ιστορία της αυτοδιοίκησης. Με μικρή ζωή όμως, αφού οι εκλογές του 1963 αναβλήθηκαν και πραγματοποιήθηκαν το 5/7/1964 για να ακολουθήσει η επταετία και να πάμε σε αυτοδιοικητικές εκλογές ξανά το 30 Μαρτίου του 1975!!!
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές της 5ης Απριλίου του 1959 και οι επαναληπτικές εκλογές της 24ης Μαΐου 1959 (ενώ στην Αθήνα και στον Πειραιά επαναλήφθηκαν και στις 7/6 και 14/6 προκειμένου να ανακηρυχτούν οι Δήμαρχοι) διεξήχθησαν με τον νόμο 3839/1959.
Ο Ν. 3938/1959 (ΦΕΚ Α΄τ.32/21-2-1959) στο άρθρο 6 παρ.1 που αντικατέστησε το άρθρο 61 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα του Ν.Δ. με αρ.2888/54 αναφέρει σε ότι αφορά την εκλογή Συμβούλων.
1. «Αἰ ἔδραι τῶν συμβούλων ἐν τῶ δήμω ἤ τῆ κοινότητι κατανέμονται μεταξύ τῶν συνδιασμῶν κατ΄ ἀναλογίαν τῆς ἐκλογικῆς δυνάμεως ἐκάστου συνδυασμοῦ. Πρός τοῦτο διαιρεῖται τό σύνολον τῶν ἐγκύρων ψηφοδελτίων ἐν τω δήμω ἤ τῆ κοινότητι διά τοῦ κατά το ἄρθρον 23 ἤ 25 ἀριθμοῦ ἑδρῶν ηὐξημένου κατά ἕν. Τό ἐκ τῆς διαιρέσεως πηλίκον, παραλειπομένου τοῦ κλάσματος, ἀποτελεί τό έκλογικόν μέτρον δι΄ οὗ διαιρεῖται ἡ ἐκλογική δύναμις ἑκάστου συνδιασμοῦ, ἤτοι τὁ σύνολον τῶν ὐπέρ αὐτοῦ δοθέντων ἐγκύρων ψηφοδελτίων ἐν τῶ δήμω ἤ τῆ κοινότητι, καί λαμβάνει ἔκαστος συνδιασμός τόσας ἕδρας ὅσας φοράς τό εκλογικόν μέτρον περιέχεται εἰς τήν ἐκλογικήν του δύναμιν».
Το άρθρο 7 του ίδιου νόμου αφορούσε την εκλογή δημάρχου
1. «Δήμαρχος ἐκλέγεται, διά τήν δημοτικήν περίοδον, ὑπό τοῦ δημοτικοῦ συμβουλίου εἷς ἐκ τῶν μελῶν αὐτοῦ, διά φανερᾶς ψηφοφορίας.
2. Τήν πρώτην Κυριακήν ἀπό τῆς ἐγκαταστάσεως τῶν δημοτικών συμβουλίων και ὥραν 10 π.μ. τό δημοτικόν συμβούλιον συνέρχεται εἰς το δημοτικόν κατάστημα καί ἐν τῆ αἱθούση τῶν συνεδριάσεων κατόπιν προσκλήσεως του νομάρχου προς ἕν ἕκαστον τῶν μελῶν,…»
Η εφαρμογή της «απλής αναλογικής» του 1959, από τα λιγοστά στοιχεία που υπάρχουν (σε ότι αφορά τις υποψηφιότητες) δεν είχαν τα σημερινά… αποτελέσματα. Το «σοκ» που είχε προκαλέσει στο πολιτικό σύστημα η άνοδος της ΕΔΑ αλλά και γενικότερα το ταραγμένο πολιτικό σκηνικό της περιόδου, είχε λειτουργήσει τότε, ως παράγοντας συσπείρωσης και όχι αποσυσπείρωσης (όπως σήμερα) των πολιτικών παρατάξεων και κομμάτων.
Η «απλή αναλογική» μετά από 60 χρόνια μπορεί να ταράξει τα νερά…
Προφανώς και ο εκλογικός νόμος παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού τόσο στη μικροκλίμακα όσο και γενικότερα. Στα νέα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια παύει να ισχύει τόσο η δεδομένη εκ των προτέρων εξουσία του Δημάρχου και Περιφερειάρχη όσο και η δεδομένη πλειοψηφία και μειοψηφία μιας και είναι πλέον ευμετάβλητες –μη δεδομένες. Έτσι, παύει να ισχύει δυνητικά και (εκ των πραγμάτων) η έννοια της προστασίας της μειοψηφίας όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.
Ο «Κλεισθένης Ι» δημιουργεί (και διαμέσου της κατάργησης του Δημαρχοκεντρικού και Περιφερειαρχοκεντρικού μοντέλου) τις προϋποθέσεις για ευρύτερες «Πολιτικές συγκλήσεις» και όχι συγκλήσεις σε επίπεδο προσώπων. Οι πολιτικές συγκλήσεις (τουλάχιστον για την διαμορφωμένη συγκυρία) προϋποθέτουν την έννοια της «παράταξης» με την ευρύτερη έννοια και όχι της ομάδας συμφερόντων ή ομάδων έκφρασης προσωπικών φιλοδοξιών. Στην έννοια της παράταξης δεν χωρά ο κατακερματισμός σε βιλαέτια όπως δεν χωρά και το τσουβάλιασμα, δεν χωρά ο φόβος της αντιπαράθεσης (που ενδεχομένως θα υποσκάψει τις μελλοντικές συμμαχίες) δεν χωρά η «αντιπαράθεση» κατ΄ αντανάκλαση της κεντρικής πολιτικής.
Η έννοια της παράταξης συγκροτείται με την μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια στις πολιτικές θέσεις, κυρίως στα μεγάλα ζητούμενα-στα μεγάλα θέματα, που αφορούν τους πολίτες και τον τόπο, έτσι ώστε, τόσο οι υποψήφιοι όσο και οι πολίτες να έχουν ξεκάθαρο στο μυαλό τους ποιες πολιτικές θα βρουν μπροστά τους από τη νέα δημοτική –περιφερειακή αρχή, ποιες πολιτικές θα είναι που θα αντικατοπτριστούν στο έδαφος του δήμου και της περιφέρειας μέσα από τις σχέσεις που θα αναδείξουν οι επιλογές τους.
Για άλλη μια φορά έχουμε την ευκαιρία (και μάλιστα σε μια δύσκολη συγκυρία) της απλής αναλογικής –της εγγραφής δηλαδή των πραγματικών συσχετισμών στα όργανα διοίκησης. Μπορούμε και να μην την ευτελίσουμε, μπορούμε και να μην την ακυρώσουμε προς όφελος των πλασματικών συσχετισμών εξουσίας.
Μπορούν να διαμορφωθούν πολιτικές συμμαχίες που θα αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές ανισότητες και θα συμβάλουν στην ανάπτυξη το τόπου προς όφελος των πολλών και όχι των κυρίαρχων κάθε τόπου.