O προβληματικός σχεδιασμός του ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου
Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ*
Δημοσίευση 8/3/2021
Έκλεισε ένας πρώτος κύκλος διαβούλευσης από την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για τον σχεδιασμό και την κατανομή των κονδυλίων του Περιφερειακού ΕΣΠΑ.
Για κάποιον που βλέπει και διαβάζει για πρώτη φορά τον σχεδιασμό αυτό, σε τομείς όπως Έξυπνη ανάπτυξη Πράσινη ανάπτυξη, υποδομές, Κοινωνική ανάπτυξη εξωστρέφεια είναι κάτι εντυπωσιακό. Μπορεί να σκεφθεί ότι θα μπεί μια τάξη στο χάος του σχεδιασμού της Περιφέρειας και των ΟΤΑ, και στα προβλήματα των νησιών μας.
Αν δούμε όμως βαθύτερα τα πράγματα, τι σχεδιασμός έχει γίνει στο παρελθόν, τι περιελάμβανε, τι αποτελέσματα είχε θα δούμε ότι:
Α. Η σημερινή πρόταση είναι γραφειοκρατική επανάληψη ίδιων μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν σε παλιότερες περιόδους χωρίς θετικά αποτελέσματα, που δεν βγάζει γνώση , μεράκι, αγάπη για αυτό που πάμε να κάνουμε. Δεν αναγνωρίζονται νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν ( πχ δημιουργία νέων δήμων). Δεν αξιολογούνται οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν , δεν προτείνονται διορθώσεις.
Β. Δεν λαμβάνονται στον σχεδιασμό δεδομένα όπως μακροχρόνια υπανάπτυξη. Μιλάμε για την πιό φτωχή περιφέρεια της Ευρώπης. Αρα εδώ δεν μπορούμε να ρίχνουμε βάρος τόσο στην ισόρροπη ανάπτυξη αλλά στη επιθετική ανάπτυξη.
Δεν προσμετράται η οικονομική ζημιά που επέφερε η προσφυγική κρίση της πρόσφατης περιόδου. Ότι ξεκινάμε την όποια προσπάθεια από πιο χαμηλή βάση.
Η νησιωτικότητα της περιφέρειας. Η αποτύπωση των πολιτικών της ΕΕ για την νησιωτικότητα.Το εθνικό πρόβλημα των νησιών έναντι των απειλών από την γείτονα χώρα . Τα νατολικά σύνορα που είναι τα νησιά μας δεν είναι σύνορα όπως πχ τα σύνορα Βελγίου Ολλανδίας.
Γ. Ας πάμε σε πιό πεζά πράγματα.Για να ωριμάσουν τα έργα χρειάζονται μελέτες. Το κόστος των μελετών κυμαίνεται από 2% έως 10% του προυπολογισμού του έργου. Αν το ύψος του τοπικού πεπ, ανέρχεται τελικά σε 375 εκατομμύρια χρειάζονται μελέτες ύψους 20 έως 40 εκατ. Υπάρχει τέτοια πρόβλεψη και πού;
Για να υλοποιηθούν τα έργα χρειάζονται ικανοί φορείς. Δεν έχει καταγραφεί κάτι στην κατεύθυνση αυτή.. Το ΥΠΕΣ έδωσε την δυνατότητα να γίνουν Αναπτυξιακοί οργανισμοί από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Από ΠΕΠ τι γίνεται;
Δ. Τα θέματα που αφορούν επιχειρηματικότητα έρευνα καινοτομία υποδομές είναι μεγάλα ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη. Ο χώρος του σημερινού άρθρου δεν επιτρέπει αναλυτική αναφορά. Θα γίνει σε άλλο άρθρο.
Ε. Θα ήθελα να σταθώ στο θέμα των Ολοκληρωμένων χωρικών επεμβάσεων.
Η δράση αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα νησιά μας. Δίνει την δυνατότητα στοχευμένων χωρικών επεμβάσεων που βελτιώνουν άμεσα την ζωή των κατοίκων , είναι φιλικές στο περιβάλλον, αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, δίνουν ταυτότητα και προσωπικότητα..
Την προηγούμενη χρηματοδοτική περίοδο έγιναν στοχευμένες παρεμβάσεις τέτοιου είδους στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα Μυτιλήνη και Χίο, και στα μικρά νησιά της περιφέρειας.
Για τα μικρά νησιά της περιφέρειας κανείς δεν μπορεί να έχει αντίρρηση. Ας δούμε τα αποτελέσματα στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα.
Σύνολο απορρόφησης 11,3% . Το αποτέλεσμα προφανώς κρίνεται επιτυχημένο και γιαυτό τον λόγο δίνονται στους ίδιους δικαιούχους στην νέα χρηματοδοτική περίοδο 30 εκατ. ευρώ.
Και αγνοούνται ότι στη περιφέρει Βορείου Αιγαίου έγιναν δύο νέοι δήμοι, Δυτικής Λέσβου ( με 29.000 πληθυσμό με γεωγραφική έκταση που τον καθιστά τον 10ο στη Ελλάδα , με 70% του εδάφους Natura, ) και της Δυτικής Σάμου.
Και επιπλέον αγνοούνται νησιά όπως η Λήμνος , η Σάμος , και η Χίος αντιμετωπίζεται σαν να είναι μόνο η πόλης της Χίου. Ενώ θα μπορούσε , ακόμα και για λόγους εθνικούς, υο βόρειο τμήμα να είναι στο ίδιο καθεστώς των άλλων μικρών νησιών της περιφέρειας.
Την ίδια χρονική περίοδο γίνονται στη υπόλοιπη Ελλάδα 9 ΟΧΕ με χωρικά και θεματικά κριτήρια και χρηματοδοτούνται με 233 εκατ.
Τελικά το άλογο με τις παρωπίδες δεν μπορεί να δει εναλλακτικούς δρόμους το πιθανότερο η στρέβλωση αυτή είναι άλλο ένα κόστος που πληρώνουν τα νησιά μας για το προσφυγικό;
Η εικόνα με τους τρεις δημάρχους στο Μαξίμου όπως παροτσιάστηκα μάλλον προς τα εκεί παραπέμπει.
