Νησιά αγώνα κι όχι διακοπών
Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗ
Δημοσίευση 6/9/2021
Την Πρωτομαγιά του 1975 πηγαίναμε στο σπίτι ενός συμμαθητή μας στην Ευρειακή. Περιμένοντας κάποιους στο λιμάνι του Περάματος ακούγαμε τραγούδια από το κασετόφωνο. Έρχεται κάποιος γνωστός μας και λέει, με συνωμοτικό ύφος: «μην τα βάζετε δυνατά, θα βρείτε τον μπελά σας». Τα τραγούδια που ακούγαμε ήταν από τον δίσκο Πολιτεία Α΄ του Μίκη Θεοδωράκη, πάνω σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου και του Τάσου Λειβαδίτη, τραγουδούσαν οι Στέλιος Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Μπιθικώτσης. Σε αυτόν το δίσκο περιλαμβάνονται τα τραγούδια Σαββατόβραδο, Βράχο βράχο, Καημός, Δραπετσώνα, Βρέχει στη φτωχογειτονιά, Μετανάστης και άλλα. Ένα χρόνο από τη μεταπολίτευση και κάποιοι, μαθητές Λυκείου, θα έβρισκαν τον μπελά τους επειδή άκουγαν τραγούδια του Θεοδωράκη σε στίχους Χριστοδούλου και Λειβαδίτη! Αρκετοί τον βρήκαν, γιατί άκουγαν αυτά και κάποια άλλα τραγούδια. Το γεγονός αυτό είναι αδιανόητο για κάποιον σημερινό μαθητή του Λυκείου.
Βρισκόμαστε στο τέλος του καλοκαιριού. «Έλα να πάμε στα νησιά», μας καλεί κάποιο τραγούδι. Κάποιοι θα επισκέφτηκαν, θα έκαναν διακοπές σε νησιά. Σε κάποια από αυτά βρέθηκε κι ο Μίκης. Ικαρία, Αι – Στράτης, Μακρόνησος, Γυάρος. Αλλά και σε άλλες περιοχές, την ορεινή Ζάτουνα και τον παραθαλάσσιο Ωρωπό. Ήταν εξορία, ακούμε γενικά και αόριστα. Πάλι καλά που δεν μένει η εντύπωση ότι σ’ αυτά τα μέρη βρέθηκε οικειοθελώς, για διακοπές, για περιήγηση. Στρογγυλοποιούνται τα γεγονότα, για να σβήσουν τις ιστορικές στιγμές, για να ξεχαστούν. Όχι, δεν ήταν εκεί ο Μίκης, κι όλοι οι άλλοι, με τη θέλησή τους. Δεν έκαναν διακοπές, όπως κάνουμε εμείς σήμερα. Ήταν σκληροί τόποι εξορίας των πολιτικώς διαφωνούντων με τις κυβερνήσεις και τη δικτατορία. Είχαν άλλη πολιτική άποψη από τους πολιτικούς που κυβερνούσαν, τη συντηρητική πολιτική, όπως τη χαρακτηρίζουμε, ανεξαρτήτως της ονομασίας του κόμματος.
Σήμερα δεν υπάρχουν εξορίες ή φανερές διώξεις. Όμως η ακροδεξιά πολιτική και πρακτική είναι παρούσες, το ίδιο κι οι θαυμαστές της δικτατορίας. Κατέχουν σημαντικές πολιτικές θέσεις, κάποιοι είναι και υπουργοί. Κι ο πολιτικός κόσμος, κάποιοι από αυτούς, οι κομματικοί συνεπιβάτες τους, οι ονομαζόμενοι σοβαροί τούς ανέχονται, συνυπάρχουν, συγκυβερνούν.
Ο Μίκης ανήκει πλέον στην αιωνιότητα, ότι και να πούμε εμείς. Τα όνειρα τα δικά του, του δημοκρατικού, προοδευτικού κόσμου, της Αριστεράς θα παίρνουν, διαχρονικά, εκδίκηση μέσω της μουσικής και των τραγουδιών του. Στις 17 Νοέμβρη, κάθε χρόνο, οι μαθητές/τιες ολόκληρης της Ελλάδας θα τραγουδούν τα τραγούδια του. Το ίδιο θα γίνεται στις πορείες, στις συγκεντρώσεις, στις διαδηλώσεις θα είναι πάντοτε παρών. Αλλά και στη χαρά και στον πόνο μας θα λέμε τα τραγούδια του. Θα μας διευθύνει το αόρατο χέρι του κι ας μην τον βλέπουμε.