ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Η παράλληλη ή μαύρη αγορά του ελαιόλαδου
Κινδυνεύουν να χάσουν τις επιδοτήσεις όσοι δεν δηλώνουν το λάδι που παράγουν
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΑΒΗΣ Δημοσίευση 2/10/2021
Τους προηγούμενους μήνες συζητούσαμε με έναν έμπειρο γεωπόνο της Λέσβου το μέγεθος της παράλληλης ή μαύρης αγοράς του ελαιόλαδου στο νησί. Η εκτίμηση του ήταν πως ανέρχεται στο 50% της συνολικής παραγωγής του νησιού.
Την ίδια περίοδο ένας ελαιοτριβέας του νησιού δήλωνε την έντονη ανησυχία του καθώς διαπίστωνε πως τα προηγούμενα χρόνια έχασε πελάτες επειδή δεν ήταν πρόθυμος να δεχθεί στο ελαιοτριβείο του ελαιόκαρπο που δεν θα ζυγίζονταν και δεν θα δηλώνονταν από τον παραγωγό που τον είχε προσκομίσει.
Εδώ και χρόνια η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της Λέσβου στις αλλεπάλληλες ερωτήσεις που δέχεται για το ύψος της παραγωγής ελαιόλαδου αναφέρει πως τα ελαιοτριβεία αρνούνται να δώσουν τα στοιχεία που τους ζητούνται. Με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καταγράψει το πραγματικό ύψος της παραγωγής ελαιόλαδου του νησιού.
Τα παραπάνω είναι ορισμένα μόνο από τα στοιχεία που δείχνουν ότι στο νησί λειτουργεί μια παράλληλη αγορά στην παραγωγή ελαιολάδου. Το μέγεθος της δεν μπορεί να το γνωρίζει κανείς καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί.
Πως λειτουργεί η μαύρη αγορά
Η μεγάλη πλειοψηφία των εργατών γης που δραστηριοποιούνται στην συγκομιδή της ελιάς απαιτούν να πληρώνονται μετρητά ώστε να αποφεύγουν την περικοπή στο μεροκάματο τους που συνεπάγεται η πληρωμή με εργόσημο μέσο τραπέζης.
Οι ιδιοκτήτες των ελαιοκτημάτων στην Λέσβο στην μεγάλη τους πλειοψηφία είναι είτε συνταξιούχοι, είτε ετεροεπαγγελματίες. Κι όταν πληρώνουν τους εργάτες γης με μετρητά δεν μπορούν να εμφανίσουν αυτή την δαπάνη στις φορολογικές δηλώσεις που κάνουν κάθε χρόνο.
Για να αποφύγουν, λοιπόν, την φορολόγηση απαιτούν από τα ελαιοτριβεία να αλέσουν τον καρπό που προσκομίζουν χωρίς κοπεί το προβλεπόμενο παραστατικό (αλεστική). Το ελαιόλαδο που παράγεται συνήθως πωλείται αμέσως στον ελαιοτριβέα και πληρώνεται με μετρητά. Αρκετοί ελαιοτριβείς έχουν δικά τους ελαιοκτήματα και εμφανίζουν τις ποσότητες αυτές ως δικής τους παραγωγής. Σε άλλες περιπτώσεις οι ελαιοκτηματίες παίρνουν το λάδι αυτό στο σπίτι τους και το πωλούν όποτε εκείνοι κρίνουν ότι είναι η κατάλληλη στιγμή.
Έτσι λειτουργεί μια παράλληλη αλυσίδα παραγωγής, με συναλλαγές που γίνονται σε μετρητά και πάντα χωρίς να εκδίδονται αλεστικές και τιμολόγια. Όλοι οι εμπλεκόμενοι αποφεύγουν με τον τρόπο αυτό την επιβάρυνση από τους φόρους, κρατήσεις χαρτοσήμου και δακοκτονίας αλλά και ασφαλιστικές εισφορές.
Τα παραπάνω συμβαίνουν σχεδόν σε όλους τους κλάδους της αγροτικής παραγωγής κι είναι γνωστά στην κυβέρνηση γι’ αυτό και στο πλαίσιο της νέα ΚΑΠ σχεδιάζεται να εφαρμοστεί ο θεσμός του ενεργού αγρότη.
Μεταξύ άλλων κριτηρίων ενεργοί αγρότες θα χαρακτηρίζονται εκείνοι που εμφανίζουν τζίρο, δηλαδή αγοράζουν λιπάσματα, αγροτικά εφόδια, φυτοφάρμακα, ζωοτροφές, κτηνιατρικά είδη και παράλληλα πωλούν τα προϊόντα που παράγουν. Όσοι δεν εμφανίζουν συναλλαγές κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν μη ενεργοί αγρότες και να χάσουν τις επιδοτήσεις που λαμβάνουν ως σήμερα.
Κατά την εκτίμηση μας η παράλληλη ή μαύρη αγορά του ελαιόλαδου δύσκολα θα αντιμετωπιστεί από τις ρυθμίσεις της νέας ΚΑΠ. Διότι η επιδότηση που θα εξασφαλίσουν οι ελαιοπαραγωγοί του νησιού θα είναι μικρότερη από τους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές που θα κληθούν να πληρώνουν αν επιλέξουν να μην κινούνται στο πλαίσιο της μαύρης αγοράς του ελαιόλαδου.