«Έρωτας ίσον Επανάσταση»! Ωραία διαπίστωση. Στον σημερινό πολιτισμό, στον δικό μας «πολιτισμό» - εντός εισαγωγικών τώρα η λέξη – «πολιτισμό» των γυναικοκτονιών και της κακοποίησης, της δαιμονοποίησης της σεξουαλικότητας, έχει, άραγε, θέση στη ζωή μας ο έρωτας που ισοδυναμεί με επανάσταση; Έχει θέση σε εφήβους και έφηβες, στα σχολειά μας, στα σπίτια μας, έχει θέση «εν ταις αγοραίς και ταις πλατείαις»; Βάζει δύσκολα ο έρωτας και η επανάσταση στους νέους και τις νέες μας; Η απάντηση, λυπάμαι, δεν μπορεί να είναι θετική. Φοβάμαι πως είναι αρνητική. Οι ερμηνείες γιατί ο έρωτας σε αυτή την ηλικία (δεν ξέρω μπορεί να κάνω λάθος) δεν έχει θετικό πρόσημο, μπορεί να είναι πολλές. Προσωπική απόπειρα ερμηνείας, οι παρακάτω σκέψεις μου.

Όπου υπάρχουν φαινόμενα βίαια, τα οποία δίχως άλλο συνιστούν πολύπλευρες κρίσεις στον πολιτισμό του ανθρώπου, υπάρχουν ταυτόχρονα περίοδοι με παρατεταμένη ξηρασία σε αξίες όπως είναι ο έρωτας και η επανάσταση. Ευαισθησίες και νοοτροπίες, οι οποίες θετικά καρποφορούν τον έρωτα και την επανάσταση, σημαντικά στηρίγματα ενός πολιτισμού που υψώνει τον άνθρωπο πάνω από την καθημερινότητα της χθαμαλότητας, σήμερα σε έναν «πολιτισμό» άκριτο, που δεν αποκαλύπτει στον άνθρωπο το μυστήριο του εαυτού του, είναι σίγουρο πως αφήνουν τον έρωτα και την επανάσταση ανυπεράσπιστες από το κακό αξίες.

Δάκαλος είμαι σε σχολειό και δεν είναι λίγες οι φορές που, με μαθητές και μαθήτριές μου, εφήβους και έφηβες, συζητάμε για τον έρωτα και την επανάσταση. Διαπιστώνω ότι διψούν για μάθηση του έρωτα που ισούται με την επανάσταση. Η δυσκολία μου, ωστόσο, μεγάλη: να τολμήσω, διερωτώμαι, να πω κάτι διαφορετικό από όσα τετριμμένα ακούνε για τον έρωτα και την επανάσταση; Το διακινδυνεύω. Η διακινδύνευση, άλλωστε, εντός σχολικής τάξης, για συζήτηση γύρω από τέτοιες αλήθειες της ζωής είναι χρέος του δασκάλου. Το οφείλει προς τους μαθητές και τις μαθήτριές του. Για να ανοίξουν τα μάτια τους στη ζωή.   

Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τους έφηβους και τις έφηβες, με το έρωτές τους που, πράγματι, ισοδυναμούν με τις επαναστάσεις τους; Δεν είναι λίγες οι φορές - μάλλον είναι οι περισσότερες - που στο άκουσμα της λέξης έρωτας ουκ ολίγοι και ουκ ολίγες εξαντλούνται σε εκείνο το πονηρό χαμόγελο που δημιουργεί την αίσθηση ότι μιλάμε για κάτι το απαγορευμένο και ανίερο. Κι όμως, η απάντηση έναντι της αποϊεροποίησης του έρωτα είναι αποστομωτική, δια στόματος Οδυσσεά Ελύτη, που να πάρει η ευχή: «Εχθές έχωσα κάτω απ’ την άμμο το χέρι μου κι έπιασα το δικό της. Όλο το απόγευμα ύστερα τα γεράνια με κοίταζαν απ’ τις αυλές με νόημα. Οι βάρκες, οι τραβηγμένες έξω στη στεριά, πήρανε κάτι γνώριμο, οικείο. Και το βράδυ, αργά, την ώρα που της έβγαλα τα σκουλαρίκια να τη φιλήσω έτσι όπως θέλω εγώ, με τη ράχη ακουμπισμένη στον μαντρότοιχο της εκκλησιάς, μπουμπούνισε το πέλαγος και οι Άγιοι βγήκανε κρατώντας κεριά να μου φωτίσουνε» ή, «Τι σόι “ποιητική” μπορεί να είναι η ζωή σου όταν και το κορίτσι που φίλησες και το σκοτεινό δρομάκι όπου το φίλησες και τη μουσική που σου ερχότανε από μακριά όταν το φίλησες, πρέπει να ψάξεις για να τα βρεις μέσα στα λεξικά». Θα μου πείτε πότε ένας έφηβος και μια έφηβη, σε ετούτο τον ερειπιώνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος διδάχθηκε Οδυσσέα Ελύτη, μακριά από εκείνη τη χθησιμοθηρία να πάρουν ένα καλό βαθμό στο μάθημα της Λογοτεχνίας.

Χαρακτηριστικότατα τα δύο παραπάνω αποσπάσματα του νομπελίστα ποιητή μας, καθώς φαίνεται, ιεροποιούν τον έρωτα, και από τη θέση της θεολογικής τώρα ευθύνης μου, με θεολογική αυτοσυνειδησία, προχωρώ ακόμα παραπέρα την διακινδύνευση, πάντοτε εντός της σχολικής τάξης: αιώνες πριν το Ελύτη, τον 5ο αιώνα ο συγγραφέας των αρεοπαγιτικών κειμένων, άγιος Διονύσιος Αρεοπαγίτης, απευθυνόμενος στους χριστιανούς της εποχής του, τους έλεγε να μη φοβούνται το όνομα του έρωτα, πολύ περισσότερο δε την εμπειρία του.

Ο έρωτας αποτελεί το βασικότερο συστατικό της δημιουργίας του κόσμου; Μια τέτοια ερώτηση δέχθηκα κάποτε από μια μαθήτρια της Γ΄ Λυκείου, όταν στο μάθημα των Θρησκευτικών συζητούσαμε για τα δύο φύλα. Εδώ η απάντηση είναι καταφατική. Ο Θεός από έρωτα δημιουργεί τον άνθρωπο και τον καλεί στη δημιουργική έκφραση της ερωτικότητάς του. Και η Σάρκωση του Θεού είναι η μεγέθυνση ετούτου του αρχικού Έρωτα, η «έκρηξη της αγάπης του Θεού, που δίνεται ολοκληρωτικά για να προσλάβει ολοκληρωτικά τον αγαθό καρπό της δημιουργίας του». Εξαιτίας του υπάρχουμε και εξαιτίας του είμαστε αποτέλεσμα μιας «εκστατικής αγάπης που απλώνεται έως του σημείου να αποδεικνύεται κραταιά σαν το θάνατο». Γιατί έρωτας και θάνατος είναι ανίκητοι στη μάχη της ζωής.

Έρωτας: αναίμακτη επανάσταση· βρίσκεται ενάντια στο σημερινό «σκουπιδόγονο πολιτισμό» των γυναικοκτονιών, της βαρβαρότητας για τη διαφορετικότητα, την ετερότητα, την κακοποίηση της σεξουαλικότητας. Ο άνθρωπος, η γυναίκα άνθρωπος, το ανθρώπινο σώμα με την ιερότητά του. Το λέει απερίφραστα η Κική Δημουλά: «Ο έρωτας όνομα ουσιαστικόν / πολύ ουσιαστικόν, / ενικού αριθμού, / γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού, / γένους ανυπεράσπιστου. / Πληθυντικός αριθμός / οι ανυπεράσπιστοι έρωτες».