Μπορεί στη Γαλλία και την Ευρώπη να ακούστηκε χθες το βράδυ ένα επιφώνημα ανακούφισης, καθώς ο Εμανουέλ Μακρόν κατέγραψε τη δεύτερη εκλογική νίκη του έναντι στης ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν, όμως ο Γάλλος πρόεδρος δεν διαθέτει τη δυναμική της προηγούμενης πενταετίας για να εφαρμόσει ξανά το νεοφιλελεύθερο και σε ορισμένες εκφάνσεις ακραίο πρόγραμμά του.

Ο ίδιος θέλησε να φανεί ενωτικός, κάτι που επιχείρησε να κάνει και στις εβδομάδες που μεσολάβησαν από τον πρώτο στον δεύτερο γύρο, με σαφή στόχο να προσεταιριστεί ψηφοφόρους του Κέντρο και της Αριστεράς και να επενδύσει στην «ψήφο της λογικής».

«Η νέα εποχή δεν θα είναι σαν την προηγούμενη θητεία, θα βρούμε έναν νέο τρόπο να κάνουμε πράγματα μαζί για μια καλύτερη πενταετία» είπε χαρακτηριστικά κατά τη νικητήρια ομιλία του.

Επόμενη πρόκληση θα είναι οι βουλευτικές εκλογές (τον Ιούνιο) που θα καθορίσουν τον κυβερνητικό συνασπισμό στον οποίο θα πρέπει να στηριχτεί ο Μακρόν για το πλάνο μεταρρυθμίσεων, με τον βασικό στόχο να παραμένουν οι μεγάλες ανατροπές στο γαλλικό κράτος πρόνοιας.

Συνήθως οι νεοεκλεγμένοι πρόεδροι κερδίζουν την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, κυρίως επειδή οι υποστηρικτές των ηττημένων προεδρικών υποψηφίων δεν συμμετέχουν με μεγάλους αριθμούς στη διαδικασία.

Ωστόσο, η Μαρίν Λεπέν έδωσε ήδη από χθες… ραντεβού για τις βουλευτικές εκλογές, υποσχόμενη ισχυρή αντιπολίτευση εντός βουλής.

Την ίδια ώρα ο Ζαν Λικ Μελανσόν, ηγέτης της Αριστεράς που είδε τα ποσοστά του να ανεβαίνουν σημαντικά στον πρώτο γύρο, έχει βάλει ως μεγάλο στόχο την πρωθυπουργία στη χώρα. Παρά την «ψήφο λογικής» ώστε να μην κερδίσει η Ακροδεξιά την προεδρία, ο Μελανσόν δεν δείχνει διατεθειμένος να αφήσει τον Μακρόν να κυριαρχήσει στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και ετοιμάζεται για τη μεγάλη αντεπίθεση.

Ακόμη, πάντως, κι εάν ο συνασπισμός του Γάλλου προέδρου πάρει την πλειοψηφία στη Βουλή, η κατάσταση δεν είναι η ίδια σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν έχει ήδη στρέψει εναντίον του σημαντικές κοινωνικές δυνάμεις.

Συντάξεις, ακρίβεια και προειδοποιήσεις

Αιχμή του δόρατος παραμένει το συνταξιοδοτικό, μεταρρύθμιση από την οποία έκανε ήδη πίσω ο Μακρόν για να εξασφαλίσει την προεδρία.

«Η εκλογή είναι είναι η λιγότερο χειρότερη επιλογή. Ρισκάρει να βρεθεί αντιμέτωπος με μεγάλο κύμα κοινωνικής αγανάκτησης εάν επιχειρήσει να εφαρμόσει ευαίσθητες μεταρρυθμίσεις, όπως στις συντάξεις» σχολιάζει στο Reuters ο Κρίστοφερ Ντέμπικ, οικονομολόγος της Saxo Bank.

Τα πρώτα μηνύματα, άλλωστε, τα πήρε και κατά την προεκλογική του εκστρατεία και για τον λόγο αυτό αναγκάστηκε να βάλει στον πάγο τη μεταρρύθμιση και να συζητήσει αύξηση ορίων συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 και όχι στα 65 που ήταν ο αρχικός του στόχος.

«Δεν υπάρχει μήνας του μέλιτος» προειδοποιεί ο Φιλίπ Μαρτίνες επικεφαλής του CGT, ενός από τα μεγαλύτερα συνδικάτα στη Γαλλία, σχολιάζοντας ότι ο νέος πρόεδρος θα βρεθεί αντιμέτωπος με μεγάλες διαδηλώσεις εάν δεν εγκαταλείψει εντελώς το προωθούμενο μέτρο.

Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι αντιμέτωπος και με τα πιο πρόσφατα σημαντικά προβλήματα που προκύπτουν από την ακρίβεια που έφεραν πανδημία και πόλεμος στην Ουκρανία.

Η κυβέρνηση έχει ήδη βάλει όριο στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και παρουσίασε μια σειρά μειώσεων σε τιμές ενέργειας, όμως τα μέτρα αυτά είχαν ισχύ μέχρι τις εκλογές. Οι υποσχέσεις για συνέχιση της προστασίας των καταναλωτών συνεχίζονται, όμως δεν έχει τεθεί κάποιο χρονικό όριο.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι τα μέτρα προστασίας θα πρέπει κάποια στιγμή να αρθούν, ενώ βουλευτές προειδοποιούν ήδη για λαϊκή δυσαρέσκεια από την άνοδο των τιμών σε βασικά αγαθά, όπως το ηλιέλαιο, το ψωμί και το ρύζι.

Σημειώνεται, άλλωστε, ότι η αύξηση των τιμών στα καύσιμα έφερε το 2018 την άνοδο ενός από τα μεγαλύτερα κινήματα κοινωνικής ανυπακοής των τελευταίων δεκαετιών στη Γαλλία, τα «κίτρινα γιλέκα» που προκάλεσαν μήνες αναταραχής στο Παρίσι και σε άλλες μεγάλες πόλεις.

Συνεπώς ο Γάλλος πρόεδρος θα πρέπει να είναι έτοιμος για σκληρότερη αντίθεση στα σχέδιά του, αλλά και θα πρέπει να μάθει να κάνει προσεκτικές κινήσεις, κάτι που δεν πραγματοποίησε την πρώτη του πενταετία.

Ο Μακρόν θεωρείται από πολλούς αλαζόνας, ενώ δεν είναι λίγοι οι Γάλλοι που τον απεχθάνονται, ιδιαίτερα από την προκλητική συμπεριφορά που έδειξε σε αρκετές περιπτώσεις κατά την πρώτη του θητεία, που έφεραν και μερικές «πολιτικές γκάφες». Ένας ψηφοφόρος, άλλωστε του είπε πρόσωπο με πρόσωπο ότι ήταν «ο χειρότερος πρόεδρος της Πέμπτης Δημοκρατίας».

Παράλληλα, οι σύμμαχοί του τον προειδοποιούν ότι θα πρέπει να δείξει μεγαλύτερη διάθεση συνεργασίας και διαβούλευσης με τους βουλευτές, τα συνδικάτα και την κοινωνία και να αλλάξει το συγκεντρωτικό μοντέλο διακυβέρνησης που ακολούθησε κατά την πρώτη θητεία του.

Το ερώτημα, φυσικά, παραμένει εάν ο Γάλλος πρόεδρος έχει μάθει από τα λάθη του…

Σκεπτικισμός και διπλές αναγνώσεις στα ΜΜΕ

«Μια νίκη, χίλιες προκλήσεις» είδε το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Télégramme, «Μένει να γίνουν τα πάντα» ήταν αυτό της La Croix: μετά την επανεκλογή του στην προεδρία της Γαλλίας, ο Εμανουέλ Μακρόν καλείται να ενώσει δυο Γαλλίες, κατά αρκετούς σχολιαστές.

Η εφημερίδα Le Monde συνόψισε κάνοντας λόγο για «επανεκλογή χωρίς περίοδο χάριτος» επισημαίνοντας την αποχή «που πλησίασε ρεκόρ» και το ότι η άκρα δεξιά που ενσάρκωσε η Μαρίν Λεπέν «έσπασε για πρώτη φορά το φράγμα του 40% των ψήφων».

Η αποχή (28%) ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι πριν από πέντε χρόνια (25,44%) και η υψηλότερη από τις προεδρικές εκλογές του 1969 (31%).

Κάποια πρωτοσέλιδα ήταν ουδέτερα, ξερά, ειδησεογραφικά, όπως «Ο Εμανουέλ Μακρόν επανεκλέγεται» (Ouest-France) ή «Ο Μακρόν επανεκλέγεται με το 58,5%» (La Dépêche du Midi), άλλα πιο αφαιρετικά, όπως το «Πράξη δεύτερη» (Sud Ouest), κάποια κάπως πιο ενθουσιώδη, όπως το «Ο Μακρόν υπόσχεται ‘πέντε καλύτερα χρόνια’» (Le Parisien/Aujourd'hui en France), ή «Νέο ξεκίνημα» (Echos), ενώ η συντηρητική Figaro είδε «Μεγάλη νίκη, μεγάλες προκλήσεις».

Εκ πρώτης όψεως, το αποτέλεσμα μοιάζει με «αποθέωση», έπειτα από μια «καταραμένη» πενταετία, με τα κίτρινα γιλέκα, την υπόθεση Σαμουέλ Πατί, την καταστροφή της Νοτρ Νταμ, την πανδημία του νέου κορονοϊού, τον πόλεμο την Ουκρανία· η επίδοση του κ. Μακρόν είναι κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητη, σημείωσε ο διευθυντής σύνταξης της Φιγκαρό Αλεξίς Μπρεζέ, επισημαίνοντας ωστόσο πως δεν αρμόζουν θριαμβολογίες καθώς κανένας δεν «μπορεί να πιστέψει στ’ αλήθεια» ότι ο 44χρονος αρχηγός του κράτους έχει τόσο ευρεία λαϊκή απήχηση.

Στην άλλη πλευρά, η Libération έβαλε στο πρωτοσέλιδό της να πλανάται ένα μεγάλο «Χάρη σε ποιον;» πάνω από το κεφάλι του νικητή των εκλογών, ενώ στις εσωτερικές σελίδες της εφημερίδας γίνεται λόγος για «άδοξη» νίκη και απαριθμώνται τα πολλά δύσκολα ζητήματα που καλείται να επιλύσει ο κ. Μακρόν.

Σκίτσο του Κακ που δημοσιεύει η L'Opinion παρουσιάζει χιουμοριστικά την έκβαση της αναμέτρησης: πάνω στο ρινγκ του μποξ, μια Μαριάνα ανακοινώνει «Μακρόν, νικητής στα σημεία», υψώνοντας το δεξί χέρι ενός προέδρου ξυλοφορτωμένου, με πρησμένο και σχεδόν κλειστό ένα μάτι, παραζαλισμένου, με έκφραση βλοσυρή· στην άλλη πλευρά, η Μαρίν Λεπέν βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση, ξυλοφορτωμένη, παραζαλισμένη, ηττημένη — αλλά όρθια.

Κανείς δεν είδε θρίαμβο λοιπόν. Ούτε χάος: «Αυτές οι εκλογές επέτρεψαν να αποφευχθεί το χάος, ασφαλώς όχι όμως να κατευναστεί η οργή», κρίνει ο Ζαν-Πιερ Ντοριάν της Sud Ouest.

Κι ο σκεπτικισμός επιμένει. «Ναι μεν, αλλά», είναι ο τίτλος της La Provence, «Και τώρα;» αυτός της Corse-Matin. Παρά την νίκη «δεν έχει γίνει τίποτε», για τον Στεφάν Βερνέ, που θεωρεί ότι το ζητούμενο είναι «να συμφιλιωθούν οι Γάλλοι... και γρήγορα», όπως τιτλοφόρησε άρθρο του στην Ouest-France.

Η Γαλλία μοιάζει με «πολυτραυματία», εκτιμά ο Ντομινίκ Ντιογκόν στις στήλες της La Montagne, εκτιμώντας πως το πρόβλημα δεν είναι η υποτιθέμενη «αντικατάσταση» την οποία φαντάζεται η ακροδεξιά, αλλά η ταξική κινητικότητα προς τα κάτω, ο «υποβιβασμός» πολλών Γάλλων, ο παράγοντας που τροφοδοτεί το κλίμα «εκρηκτικής δυσαρέσκειας» στη χώρα.

Οι δύο Γαλλίες

Ο χάρτης των αποτελεσμάτων των εκλογών πράγματι μοιάζει να σκιαγραφεί δύο Γαλλίες. Μία ψήφισε Εμανουέλ Μακρόν: ζει στις μεγάλες πόλεις, ανήκει στις μεσαίες και ανώτερες τάξεις, παίρνει σύνταξη. Η άλλη, αυτή που ψήφισε Μαρίν Λεπέν, γενικά πιο λαϊκή, αισθάνεται συχνά αποκλεισμένη, ζει σε βορειοανατολικές περιοχές ή στα παράλια, στη Μεσόγειο.

Η κυρία Λεπέν κατέγραψε άλλωστε ιστορικές επιδόσεις στις εξωχώριες κτήσεις, αναδείχθηκε νικήτρια σ’ αυτές με σχεδόν 60% των ψήφων (Αντίλλες, Γουιάνα, Ρεϊνιόν, Μαγιότ: 59,10%), εν μέσω γενικευμένης καχυποψίας προς τις αρχές και απόρριψης του υγειονομικού πάσου.

Ορισμένοι αρθρογράφοι, όπως ο Λικ Μπουριάν της L'Est Républicain, επισήμαναν τις ευθύνες του αρχηγού του κράτους για τις επιδόσεις της κυρίας Λεπέν: αναμιγνύοντας «μπρίο και κυνισμό», παίζοντας με «τους οπορτουνισμούς», «αποδυναμώνοντας την μετριοπαθή αριστερά και τη μετριοπαθή δεξιά», δεν άφησε περιθώρια «σε καμιά άλλη εναλλακτική πέρα από τους εξτρεμισμούς, τον ριζοσπαστισμό, τη σύγκρουση».

Τώρα, καλείται «να ακούσει και να δράσει», όπως τον παρότρυνε το πρωτοσέλιδο της Midi Libre. Το θέμα είναι το πώς.

Μένει, αξιοσημείωτα να φανεί ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών, του περίφημου «τρίτου γύρου». Αν δεν προκύψει καθαρή πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, η νέα θητεία του κ. Μακρόν μπορεί να σημαδευτεί από πολιτική «παράλυση», προειδοποιεί ο Φρεντερίκ Βεζάρ της DNA (Dernières Nouvelles d' Alsace).

Καθώς ο Ζαν-Λικ Μελανσόν της ριζοσπαστικής αριστεράς καλεί τους Γάλλους να τον εκλέξουν πρωθυπουργό, η L'Humanité βάζει στο πρωτοσέλιδό της τσαλακωμένο ψηφοδέλτιο της Μαρίν Λεπέν με τη σφραγίδα «νικήθηκε» κι από κάτω το πρόσταγμα: «Και τώρα, δώστε μάχη εναντίον του Μακρόν».

Ο νικητής των εκλογών φάνηκε χθες βράδυ να αναγνωρίζει πως πολλοί Γάλλοι «δεν με ψήφισαν επειδή υποστηρίζουν τις ιδέες μου, αλλά για να βάλουν φραγμό σ' αυτές της άκρας δεξιάς», προσθέτοντας «θέλω να τους ευχαριστήσω και να τους πω ότι έχω συναίσθηση» της υποχρέωσης να λαμβάνονται υπόψη στην πολιτική που θα χαράξει. Ωστόσο ταυτόχρονα, είπε πως θα επιδιώξει να δώσει επίσης «απάντηση» σε όσους που ψήφισαν από «οργή» ή ως «διαμαρτυρία» τη Μαρίν Λεπέν.